فصل6: سیدابراهیم رییسی در نشست هم اندیشی شورای عالی قوه قضاییه با نهادهای مردمی با موضوع "آیین رونمایی و ابلاغ دستورالعمل نحوه مشارکت و تعامل نهادهای مردمی قوه قضاییه" اظهار کرد: از روح امام (ره) و شهدا استمداد می‌طلبیم که نسبت به انجام وظایف ما را مدد کنند. همچنین از سازمان‌های مردم نهاد تشکر می کنم که جلسه عالی شورای قوه قضاییه امروز مزین به حضور این عزیزان شده است.

وی افزود: شما می‌دانید که انقلاب اسلامی ما مبتنی بر خواست و اراده و رای مردم است. از افتخارات نظام این است که خواست و مشارکت مردم جزو اساسی ترین محورهای حرکت در این نظام است و هر جا که مردم حضور داشتند کارها پیش رفته است. حضور مردم در ۲۲ بهمن پشتوانه جدی به حرکت نظام و مسئولان می‌دهد و جلوه ای از خواست مردم برای تداوم نظام و انقلاب است. توجه به اینکه مردم امروز آنچه که می‌خواستند باید تحقق یابد بسیار مهم است.

رییس قوه قضاییه تصریح کرد : حضور مردم در ۲۲ بهمن و راهپیمایی‌ها و حضور موثری که در مناسبت‌های مختلف دارند جلوه‌ ای است و یک جلوه آن انتخابات و رای است و طبیعتا هم باید به مردم نقش داد و بعد از رای این نقش تداوم یابد.

وی افزود: نکته مهم این است که در مسائل سیاسی و اجتماعی و ... هر جا به مردم نقش دادیم موفق شدیم. همانند موفقیت ما در دفاع مقدس که بر کسی پوشیده نیست.

رئیسی تصریح کرد: در قانون اساسی و هم در قوانین موضوعه و هم در قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی و غیره بیش از ۳۰ مورد صراحت قانونی داریم که به مشارکت‌های عمومی و نقش دادن به مردم پرداخته است از جمله ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی کیفری.

وی افزود: دستگاه قضایی ما را موظف کرده که به مردم نقش دهیم و در حکمی که مقام معظم رهبری به بنده داد مردمی بودن و نگاه به مردم است و تکالیف ما در این دوره است. طبیعی است که مردمی بودن و توجه به مردم با سخن نمی‌شود و باید حوزه اقدام و عمل را تعریف کرد و باید زمینه میدان دادن در عمل و اقدام را آماده کرد.

وی افزود: ما به قوه قضاییه قوی می اندیشیم نه قوه قضاییه بزرگ. قوه قضاییه قوی آن است که اجرای حق کند و بتواند نگاه مردم را در فرآیند دادرسی همراه داشته باشد. این کار یک حرکت دو سویه نیاز دارد؛ یعنی هم باید قوه قضاییه نگاهش به حمایت مردم و مشارکت آنها باشد و هم مردم این باور و اراده قوی را در عمل و اجرا داشته باشند.

رئیسی تصریح کرد: برای آزادی بسیاری از زندانیان کمک‌های مالی از سوی مردم جمع‌آوری می‌شود. در بخش دیه مردم برای گلریزان پول جمع می‌کنند اما آیا تمام نقش مردم پول دادن است؟ برای بازسازی شخصیت زندانی و بازپروری زندانیان نقش مردم کجاست؟ باید مجموعه خیرخواهی که بتواند زندگی فرد زندانی را متحول کند و هدفش بازاجتماعی و تحول باشد را ایجاد کنیم. اینکه رهبر کبیر انقلاب فرموده اند زندان‌ها باید دانشگاه شوند یک شعار نیست و امکان دست یافتن به آن وجود دارد. لذا یک بخش از نگاه مردم به زندانیان کمک‌های مالی است و از سوی دیگر قوه قضائیه فقط وظیفه سزادهی به زندانی را ندارد بلکه علاوه بر آن باید احسان را جاری کند و بازاجتماعی کردن و رفع آسیب‌های اجتماعی در این میان مهم است.
نگاه‌های بعد از حکم دادن باید به گونه‌ای باشد که تا حدی آسیب‌ها کم شود؛ البته علل ایجاد جرم‌ها متفاوت است اما اگر نقش مردم را درست تعریف کنیم به نظر می‌توان در مسأله امروز و اساسی ما کمک‌کننده باشد.

رئیسی تاکید کرد: شاخص امروز، همدلی است که باید با مردم کار مشترکی انجام داد و پیامد آن اعتمادسازی در جامعه است و قوه قضائیه در طراز خواهد بود.

وی با اشاره به دستورالعمل نحوه مشارکت و تعامل نهادهای مردمی با قوه قضائیه گفت: این دستورالعمل یکی از گام‌های مثبتی است که بیش از 30 جلسه صاحبنظران بروی آن وقت گذاشتند تا بتوانند قانونمند به مشارکت مردم نقش بدهند. مسئولیت‌های قوه قضائیه با مشارکت نخبگان می‌تواند از حوزه سیاست‌های راهبردی، دادرسی، پیشگیری از جرم گرفته تا بازاجتماعی کردن شخصیت زندانیان، تغییر، پیشگیری و آسیب‌شناسی نقش‌هایی را برای مشارکت مردم تعیین کرد و کاملاً می‌توان آن را به صورت دقیق تعریف کرد.

وی افزود: نهادهای مردمی در دادن آموزش‌های حقوقی پیشگیرانه می‌توانند در بسیاری از پرونده‌ها مؤثر باشند. به طور مثال در حفظ حقوق عامه می‌توان از نقش مردم استفاده کرد و نقش این نهادهای مردمی را در کاهش ورودی پرونده‌ها به قوه قضائیه با افزایش صلح و سازش در پیش گرفت. سازوکار جدیدی در بحث نهاد داوری، میانجی‌گری و شورای حل اختلاف در دستگاه قضا ایجاد شده و در گام دوم حرکت انقلاب، نقش مشارکت‌های مردمی در عموم کارها را می‌توان تعریف کرد و مقدمات آن اکنون آماده شده است.