فصل6: هدی نتاج: اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست اظهار داشت: شبهه جزیره ی میانکاله اولین منطقه در ایران بوده که تبدیل به پناهگاه حیات وحش شده است. در پناهگاه حیات وحش تا حدودی زراعت و چرای دام مجاز است اما شکار، تیراندازی و صید ماهی غیر قانونی است. میانکاله نخستین منطقه ای بود که پس از ورودم به سازمان محیط زیست از آن بازدید کرده ام. وسعت این منطقه 66 هزار و 933 هکتار و تاریخ آخرین مصوبه ای که آنرا تبدیل به پناهگاه حیات وحش کرده21 تیر 1354 است.

یکی از خصوصیات بسیار مهم که این منطقه را به زیست گونه های مختلفی از جانوران تبدیل کرده زیستگاه های خشکی_ آبی آن است .بخشی از زیستگاه در فصلهای از سال به زیر آب رفته یا به خشکی باز می گردد.

این پناهگاه پذیرای پرنده گانی چون دراج_ مربوط به جلگه ی وسیع خوزستان_ .پرندگان مخصوص مناطق جنگلی مانند قرقاول، نمونه های نادری چون زنگوله بال به همراه تعداد زیادی پرنده زمستان گذران مانند انواع غازها و اردک ها و یا فلامینگو و پلیکان و حتی انواع عقاب ها مانند عقاب دم سفید و عقاب شاهی است. از این نظر میانکاله بعنوان پناهگاه حیات وحش نام گذاری شد ه که این منطقه پتانسیل و موقعیت جغرافیایی لازم را برای پذیرایی گونه های متنوع پردگان زمستان گذران را دارد.

 در پناهگاه حیات وحش به علت وجود یک یا چند نوع پرنده ی خاص حریم گذاری  صورت می پزیرد و به دلیل حفظ امنیت، پرندگان دیگر جذب محیط خواهند شد. بنده  به خاطر می آورم که روزگاری در لپوی زاغمرز آن اندازه پرنده مهاجر وجود داشت که از 4 صبح به بعد امکان استراحت وجود نداشت، پرنده گانی هم چون عروس غاز را در هیچ جایی دیگر به اندازه ی آن منطقه ندیده ام. اردک های سر سفیدو سیاه کاکلو تاجدار، این ها گونه های نادری هستند که در گذشته به همراه تعداد بسیار زیادی از فلامینکو و پلیکان ها به وفور در میانکاله دیده می شدند. اما اکنون چقدر با گذشته فاصله داریم!

در گذشته در حریم تالاب، زمین های کشاورزایی وجود داشت که مردم در آن به کشت می پرداختند، سازمان حفاظت محیط زیست برای حفظ پناهگاه ، اراضی کشاورزی را از مردم منطقه خریداری کرد اما پس از انقلاب اسلامی دوباره کشاورزان همان زمین ها را غصب کردند.

گاومیش داران در آن جا کومه زده و طویله دارند،دامداران تعداد زیادی از گوسفندان را در طویله ها نگه داشته تا از پوشش گیاهی میانکاله استفاده کنند، صیادان شیلات به شکل رسمی و علنی تور پهن می کنند و آن جا قرارگاه دارند. در زمان مهاجرت پرندگان شکارچیان سکوی شکار بر پا می کنند که تمامی این  موارد خلاف مقررات پناهگاه حیات وحش است.

از این موراد که بگذریم در میانکاله، عده ای حتی تالاب پیمایی کرده و از این سر تا آن سر تالاب قدم می زنند در حالی که باید بدانیم با این برنامه های تفریحی، موجودات کف تالاب را که پایه های حیات هستند زیرپا له  کرده و از بین می برند . در حالی که علت حضور پرندگان همان موجودات ریز کف تالاب هستند.

طبق مطالعات بعمل آمده توسط بنده، در زمان شاه عباس میانکاله محل شکار اشراف زادگان بوده است. یا در جایی خاطره ای خوانده ام از پسر ناصرالدین شاه، که گفته بود: امروز روز خوبی بود چون 9 قلاده ببر در میانکاله شکار کردیم. در میانکاله یوزپلنگ و گورخر زندگی می کردند که به علت شکار بی رویه از بین رفته اند.

در حال حاضر نیز حیوانات؛ به اسباب تفریحی شکارچیان در میانکاله تبدیل شده اند درواقع جسدی از میانکاله باقی مانده که هیچ تنوع گیاهی و جانوری در آن دیده نمی شود.

با شناختی که از طبیعت دارم معتقدم هنوز هم اگر به طبیعت فرصت بدهیم به زودی میانکاله روی پای خود خواهد ایستاد و شکوه سابقش را به دست می آورد، روزی روزگاری از لپوی زاغمرز تا انتهای آشوراده را پرندگان و گیاهان می پوشاندند، در مقاله ای نوشتم میانکاله هم به پایان نزدیک می شود.

دولتی ها خودشان می برند و می دوزند/ اجازه نمی دهیم

کسی  به نظرات کارشناسانه محیط زیستی ها گوش نمی دهد، دولت دانشجویانی را بورسیه می کند تا در بهترین دانشگاه ها در رشته و گرایش های محیط زیست درس بخوانند اما وقتی به چرخه ی کار وارد می شوند کسی به ایده هایشان توجه نمی کند. تمامی عوامل تهدیدزای منطقه ی میانکاله از گذشته تاکنون بارها تذکر داده شده است.

در مورد سد گتوند و انتقال آب دریای مازندران تذکر داده ایم اما کو گوش شنوا...

سازمان محیط زیست فقط منتظر است تا از جانب رئیس جمهوری دستوری بیاید تا تایید کند. خود دولتی ها بدون حضور فعالان محیط زیست جلسه تشکیل داده و خود به اصطلاح می برند و می دوزند، می گویند آب را انتقال می دهیم. ما فعالان محیط زیست هزاران بار دیگر تکرار می کنیم که با اجرای طرح انتقال آب خزر به سمنان، حداقل 1000 هکتار از جنگل های هیرکانی نابود می شود، رئیس جمهور به فکر منافع کشور باشد نه فقط ولایت خودش.

در یکی از بازدیده از منطقه میانکاله  مشاهده کردم که نیروگاه بهشهر مازوت می سوزاند. برای ما ننگ است که نیروگاه بهشهر مازوت بسوزاند در حالی که تولید کننده ی دوم گاز جهان هستیم. واقعا نمی توانیم به نیروگاه گاز برسانیم؟این واضح است که سوخت مازوت برای تالاب ضرر دارد.

 در جواب پرسشتان باید بگویم که متاسفانه تا به حال هیچ نماینده مجلسی در خصوص حل مشکلات میانکاله از بنده مشورت نگرفته که این موضوع نشان می دهد که حتی یک از مجلسی ها به ویژه نمایندگان استان مازندران به فکر میانکاله نیستند.