فصل6: عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در همایش دوره تربیت مربی نظارت بر انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که در مجتمع فرهنگی دانشجویی 13 آبان (لانه جاسوسی سابق آمریکا) برگزار شد، گفت: یاد و خاطره همه شهدای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، بالاخص شهدای پرستار را که با جانفشانی در راه شکل‌گیری و استمرار نظام انقلاب اسلامی گام برداشته و با تقدیم جان خود، نهال انقلاب اسلامی را آبیاری کرده‌اند تا به درخت تنومند تبدیل شود، گرامی می‌داریم.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی برگرفته و سیراب شده از سرچشمه‌های وحی است، گفت: انقلاب اسلامی با هدایت و مدیریت حضرت امام (ره) که آموزش‌یافته مکتب اسلامی بود، شکل گرفت و با لطف خداوند و پشتیبانی یکایک مردم و با جانفشانی شهدای گرانقدر این انقلاب استمرار پیدا کرده است.
قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان گفت: در دوره تربیت مربی نظارت بر انتخابات که با همت اداره کل انتخابات برگزار شده است، آموزش‌های لازم در حوزه‌های مختلف نظارت بر انتخابات ارائه می‌شود تا امر حفاظت از آراء مردم که بر دوش یکایک شما است، به نحو مطلوب و قانونی انجام شود.
کدخدایی افزود: دقت شما در اجرای صحیح قانون علاوه بر اینکه می‌تواند به سلامت انتخابات کمک شایانی کند، از اختلافات احتمالی نیز جلوگیری می‌کند.
وی با اشاره به برگزاری انتخابات تأکید کرد: انتخابات در جمهوری اسلامی ایران یک امر تشریفاتی و شکلی نیست؛ یعنی امری نیست که فقط با برگزاری آن از خودمان رفع تکلیف بکنیم و بگوییم که یک انتخاباتی هم برگزار شد.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: در برخی کشور‌ها برای اینکه نشان بدهند مردم آن کشور جلوه‌ای از دموکراسی و مردم‌سالاری را دارند، انتخابات را فقط برای رفع تکلیف برگزار می‌کنند؛ همچنان که قبل از انقلاب نیز انتخاباتی به این مفهوم که مردم پای صندوق‌های رأی بروند، نداشتیم؛ فقط گاهی اوقات در روزنامه و یا از رادیو شنیده می‌شد که فلانی نماینده مجلس است، در حالی که معلوم نبود چه وقت انتخابات برگزار و او چگونه انتخاب شد و اینکه اصلاً نماینده چه وظیفه‌ای دارد.
کدخدایی خاطرنشان کرد: امروز به برکت انقلاب اسلامی در دورترین نقطه ایران هم، مردم به وظایف خودشان و به اوضاع سیاسی کشورشان آگاهی دارند و مشارکتی که مردم در امر انتخابات دارند، خود، نشان از بلوغ سیاسی مردم دارد و این‌ها همه به برکت انقلاب اسلامی است.
وی با بیان اینکه اصل اول در برگزاری انتخابات، بحث سلامت انتخابات است، گفت: تضمین سلامت انتخابات از وظایف ناظران است و ناظران در حیطه وظایف محوله - در هر شعبه و یا در هر جایی که وظیفه نظارت به او سپرده شده است - باید با رعایت موازین قانونی، نظارت کامل و جامعی داشته باشند تا مبادا خدشه‌ای به انتخابات وارد شود.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: اگر انتخابات بدون ناظر، داور و حَکم برگزار شود، اختلافات به‌وجود آمده لاینحل باقی خواهد ماند و هرکسی می‌تواند مدعی برنده بودن در انتخابات باشد، لذا وجود داور و حَکمی که رأی او قاطع دعوا و فصل‌الخطاب باشد، لازم است؛ اگر این مسئله را برای میادین ورزشی مانند فوتبال مثال بزنیم این است که رأی داور برای خطایی که کارت زرد و یا قرمز می‌دهد، فصل‌الخطاب است و نمی‌توان بالای آن حرفی زد، چرا که اگر رأی داور قاطع و فصل‌الخطاب نباشد، مسابقه فوتبال به هم خواهد ریخت.
کدخدایی ادامه داد: پس بنابراین وجود یک داور، یک حکم و یک ناظر از الزامات هر رقابتی است چه این رقابت ورزشی و یا سیاسی باشد.
وی با بیان اینکه وجود داور، ناظر و حکم برای سلامت انتخابات لازم است، گفت: در همه کشور‌ها نهاد‌هایی برای تضمین سلامت انتخابات وجود دارد، مثلاً در برخی کشور‌ها نهاد قضایی مثل دیوان‌عالی کشور وجود دارد و در برخی کشور‌های دیگر مانند کشور ما نهاد غیرقضایی وجود دارد.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه در سیاست‌های کلی انتخابات به سلامت انتخابات تأکید شده است، خاطرنشان کرد: این موضوع به وظایف ما ناظران برمی‌گردد، یعنی اول باید به وظایف و تکالیف قانونی خودمان آگاهی کامل داشته باشیم و بعد آنها را به درستی اِعمال کنیم و نباید از وظایف خود کوتاه بیاییم.
کدخدایی با اشاره به هجمه‌های وارده در خصوص نظارت استصوابی شورای نگهبان گفت: متأسفانه این هجمه‌ها که از داخل و خارج مطرح می‌شود، حرف بی‌پایه و اساسی است؛ چرا که اگر نظارت مؤثر وجود نداشته باشد، اصلاً رقابت هم مفهومی نخواهد داشت و رقابت را نمی‌توان استمرار بخشید.
وی افزود: این موضوع که نظارت استصوابی باعث ریزش آراء و عدم مشارکت شده است، حرف دشمنان نظام است و اصلاً حرف درست و صحیحی نیست، اما متأسفانه برخی افراد داخلی ناآگاه هم به آن می‌دمند؛ اخیراً نیز یک نظرسنجی که توسط یک دستگاه دولتی به منظور ارزیابی تأثیر عوامل مختلف در میزان مشارکت در انتخابات انجام شده، نشان می‌دهد بالاترین تأثیر در مشارکت مردم را «وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم» با 47 درصد دارد و عوامل دیگر مانند «وعده‌هایی که مسئولان می‌دهند و عمل نمی‌کنند» و «بدرفتاری‌هایی که برخی مسئولان دارند» نیز بالاترین تأثیر‌ها را دارد، اما «بررسی صلاحیت‌ها» (نظارت استصوابی) فقط و فقط چهار دهم درصد تأثیر را نشان می‌دهد.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به توئیت پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفت: انتخابات که هنوز شروع نشده، بحث تقلب و دستکاری در انتخابات را مطرح می‌کند، به خاطر اینکه می‌داند دموکراسی و انتخابات در جمهوری اسلامی ایران، دموکراسی و انتخابات واقعی است و مردم ایران اسلامی با جان و دل در انتخابات شرکت می‌کنند.
کدخدایی افزود: پمپئو جواب بدهد که در آمریکا برای انتخابات هر دو مجلس چند نفر ثبت‌نام می‌کنند؟ یا برای انتخابات ریاست‌جمهوری چند نفر رقابت می‌کنند؟ آیا برای انتخابات ریاست‌جمهوری 1200 نفر را داشته‌اید که ثبت‌نام کرده باشند و یا برای انتخابات مجلس، 16 هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند؟ لذا تأیید نشدن تعدادی از این ثبت‌نام‌کنندگان را بهانه‌ای برای دستکاری انتخابات مطرح می‌کنند و اینگونه می‌خواهند مردم‌سالاری واقعی ایران اسلامی را خدشه‌دار نشان بدهند که البته این دروغ‌ها را مردم باور نکرده و نمی‌کنند.
وی تأکید کرد: ما در حوزه سلامت انتخابات و صیانت از آراء، به هیچ‌وجه نباید از وظایف قانونی کوتاه بیاییم و در حیطه وظایف قانونی خود نباید ملاحظه کسی را هم بکنیم؛ البته قرار نیست با کسی دعوا، تُندی و یا بداخلاقی کنیم، بلکه با شناخت وظایف قانونی خود، باید به این وظایف عمل کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به اهمیت مشارکت حداکثری مردم در انتخابات گفت: مشارکت حداکثری امری لازم و مهم است و ما هم هر کاری بتوانیم انجام می‌دهیم، اما با کوتاه آمدن شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها و کنار گذاشتن قانون، مشارکت حداکثری محقق نخواهد شد.
کدخدایی ادامه داد: اینکه گفته می‌شود شورای نگهبان از نظارت استصوابی کوتاه بیاید تا مشارکت در انتخابات بیشتر شود، حرفی بی‌مبنا و خلاف تکالیف قانونی شورای نگهبان است.
وی افزود: از نگاه کلان، شورای نگهبان هم به عنوان یکی از نهاد‌های عالی نظام انتظار دارد که در انتخابات مشارکت حداکثری وجود داشته باشد و از جهت مصالح کشور نیز ضرورت دارد انتخابات پرشوری داشته باشیم که دارای مشارکت حداکثری باشد، این‌ها مسائل روشنی است، اما نه اینکه ذرّه‌ای از وظایف قانونی خود را کوتاه بیاییم.
سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: اگر قرار است مشارکت بالا برود، باید به مسائل اولویت‌دار مردم توجه و مشکلات معیشتی و اقتصادی‌شان حل شود و باید به وعده‌هایی که داده شده نیز عمل شود.
کدخدایی با طرح این سئوال که اگر کسی فساد اقتصادی، چپاول بیت‌المال و مفاسد اخلاقی در پرونده‌اش وجود داشته باشد و هر روز هم به عنوان اپوزیسیون حرف بزند، آیا قابل تأیید است؟ گفت: شورای نگهبان حرفش این است که به سلایق سیاسی افراد کاری ندارد، اما مفاسد اقتصادی، اخلاقی و ضدیت با حاکمیت را نمی‌تواند نادیده بگیرد و از آنها کوتاه بیاید.
وی تأکید کرد: شورای نگهبان براساس همان قانونی نظارت می‌کند که خودِ مجلس تصویب کرده است و من بار‌ها تأکید کرده‌ام که شورای نگهبان وظایف و اختیاراتش از همین قوانین مجلس نشأت گرفته است؛ یعنی مجلس آمده این شرایط (اعتقاد عملی به انقلاب و اسلام، ابراز وفاداری به قانون اساسی و...) را در قانون وضع کرده است؛ آیا نباید اجرا شود؟ البته که باید اجرا شود.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: گاهی اوقات صحبت از تأمین حقوق داوطلبان و رأی‌دهندگان می‌شود؛ حقوق داوطلبان این است که در گام اول صلاحیت آنها به درستی بررسی شود، همان کاری که الآن دوستان ما در اداره انتخابات، در اداره نظارت استانی و در شهرستان‌ها برای تکمیل پرونده‌ها اقدام می‌کنند و ما باید قدردان زحمات شبانه‌روزی آنها باشیم.
کدخدایی تأکید کرد: در شورای نگهبان پرونده هر داوطلبی به دقت بررسی می‌شود تا اگر داوطلب حقی دارد، تأمین شود؛ لذا جدای از حساب و کتاب آن دنیا که همه باید روزی در محضر باری‌تعالی پاسخگو باشیم، در همین دنیا نیز ما موظفیم که حقوق همه افراد را مد‌نظر قرار دهیم، همه این کار‌ها می‌شود که حقوق داوطلبان تأمین شود، اما اینطور نیست که بگوییم پس همه داوطلبان باید تأیید شوند؛ به عنوان مثال فردی عضو گروه "پژاک" است و با لباس "پژاک" و اسلحه هم عکس دارد و به این مسئله نیز افتخار می‌کند، حالا برای داوطلبی در انتخابات ثبت‌نام کرده است، آیا این فرد باید تأیید شود؟
وی افزود: از آقای پمپئو باید پرسید آیا در آمریکا اجازه می‌دهند فردی به عنوان یک گروه تروریستی ثبت‌نام کند؟ یا آقایی که سوابق قمه‌کشی دارد و مرتکب قتل عمد نیز شده، برای انتخابات ثبت‌نام کند؟ معتقدیم اگر نظارت نباشد چنین افرادی ممکن است با تبلیغات خوب، مردم را فریب دهند و به مجلس راه پیدا کنند.
سخنگوی شورای نگهبان به حقوق رأی‌دهندگان اشاره کرد و گفت: در کنار حقوق داوطلبان، حقوق رأی‌دهندگان را هم داریم؛ روز رأی‌گیری فردی که رأی خود را داخل صندوق می‌اندازد باید اطمینان داشته باشد که رأیش حتماً درست خوانده می‌شود.
کدخدایی افزود: وظیفه ناظرین در روز برگزاری انتخابات، بررسی دقیق تمام مراحل است؛ یعنی در گام اول احراز هویت رأی‌دهندگان، بعد از ارائه تعرفه به آنها، بعد از ریختن رأی در صندوق و در پایان نیز شمارش آراء که کار سختی است، اگر در هر یک از این مراحل مشکلی باشد باید طبق دستورالعمل‌ها برخورد شود تا حقی از کسی تضییع نشود.
وی با تأکید بر اینکه ما وظیفه داریم هم از حقوق داوطلبان و هم از حقوق رأی‌دهندگان صیانت و پاسداری کنیم، اظهار داشت: اگر این حقوق صیانت نشود، طبیعتاً اصل اول که سلامت انتخابات است، مخدوش می‌شود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان بر اصل دوم که بی‌طرفی شورای نگهبان است، تأکید و خاطرنشان کرد: تأکید ما همیشه بر این بوده که شورای نگهبان بی‌طرف است و برای ما تفاوتی ندارد افراد با چه رنگ و اظهارنظری برنده انتخابات می‌شوند؛ لذا برنده شدن زید و عمرو در انتخابات برای ما فرقی نمی‌کند، کسی که شرایط قانونی را دارد و صلاحیتش مورد تأیید واقع شده است، حق دارد به عنوان نامزد انتخابات، انتخاب شود.
کدخدایی تأکید کرد: قطعاً برای شما نیز به عنوان ناظرین انتخابات باید همینطور باشد و نباید هیچ‌گونه طرفداری از کسی کنید و ما این را بار‌ها با صدای بلند فریاد زده‌ایم که شورای نگهبان بی‌طرف است و نتیجه آن را هم بار‌ها در انتخابات مختلف مجلس و ریاست‌جمهوری دیده‌اید.
وی خاطرنشان کرد: روزی خبرنگار فرانسوی به من گفت که شما جانبداری از یک جناح می‌کنید، به او گفتم شما نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری را در نظر بگیرید چه کسانی انتخاب شدند؟ در این دو دوره اخیر و یا در دهه هفتاد دولتی که وجود داشت متعلق به چه گروهی بود؟ در همه ادوار مجلس شورای اسلامی هم که گروه‌ها و احزاب مختلفی حضور داشتند؛ لذا باید روی مصادیق صحبت کرد.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه اگر کسی به خاطر تخلفاتی که داشته است تأیید نشده و نتوانسته به مجلس راه پیدا کند بحث سیاسی نیست، گفت: در دوره گذشته حدود 9 هزار نفر از ثبت‌نام‌کنندگان برای اولین بار بود که در انتخابات ثبت‌نام می‌کردند که در این دوره حدود 11 هزار نفر شده‌اند؛ یعنی غالب آن 9 هزار نفر دوره قبل، دیگر در این دوره ثبت‌نام نکرده‌اند، آیا غرض‌ورزانی که به شورای نگهبان هجمه وارد می‌کنند دلشان برای آنها سوخته یا برای قلیل افراد مفسد اقتصادی و ضد انقلابی که علیه حاکمیت هر چه می‌خواهند می‌گویند و شورای نگهبان جلو آنها را طبق قانون گرفته است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: بار‌ها اعلام کردیم کسانی که ضدیت با حاکمیت داشته باشند حق ورود به مجلس را ندارند نه کسانی که علیه شورای نگهبان حرفی زدند یا انتقادی به مجلس و قوه‌قضائیه داشتند؛ لذا به افرادی که آلوده به فسادند یا با حاکمیت ضدیت دارند، بدون هیچ ابایی اعلام می‌کنیم شما حق ورود به مجلس را ندارید.
وی اشاره به تخلفات انتخاباتی گفت: قانون انتخابات ما ناقص و حداقلی و متعلق به دهه‌های 60 و 70 است؛ یعنی زمانی که رقابت‌های سنگین انتخاباتی مثل امروز نداشتیم، در قانون فعلی انتخابات تخلفات انتخاباتی به خوبی لحاظ نشده است و بخشی از تخلفات باید به قوه‌قضائیه ارسال شود و بخشی نیز که مؤثر در سرنوشت انتخابات است، باید شورای نگهبان نسبت به آن عمل کند.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: در خصوص تبلیغات نیز چنین است و در قانون فعلی تعریف دقیقی وجود ندارد؛ بالاخص که با گسترش فضای مجازی و روش‌های تبلیغات، همه هر روز تبلیغات می‌کنند و ما هم مرتب تذکر می‌دهیم، حتی به صداوسیما که این آقایانی را که در برنامه‌هایتان می‌آورید داوطلب انتخابات هستند و قانون هم خیلی جزئیات را مشخص نکرده است.
کدخدایی خاطرنشان کرد: ناظرین باید تخلفاتی را که اتفاق می‌افتد گزارش کنند و در این موارد دفاتر نظارت استانی با توجه به نوع تخلف و در صورت لزوم باید پرونده را به تهران ارجاع بدهند.
وی با اشاره به اینکه خوشبختانه با قوه‌قضائیه هماهنگی کامل را داریم، گفت: آقای رئیسی رئیس قوه‌قضائیه دستورات خاصی را صادر و به دادستان‌ها و رؤسای دادگستری‌ها تأکید کرده‌اند که تخلفات انتخاباتی را سریع‌تر رسیدگی کنند تا انشاءالله انتخابات سالم‌تری را داشته باشیم.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: کلیه زحمات اجرایی و نظارتی در انتخابات که توسط دستگاه‌های مختلف انجام می‌شود تا نهاد قانونی مجلس شکل بگیرد یا رئیس‌جمهور تعیین شود، همه این‌ها برای این است که کشور در مسیر توسعه و پیشرفت و حل مشکلات مردم قرار گیرد.
کدخدایی با بیان اینکه شور و نشاط انتخابات خیلی خوب است و باید در هر جامعه‌ای باشد، تأکید کرد: این شور و نشاط نباید به کینه‌ها و بد دلی و اختلافات تبدیل شود که متأسفانه در برخی از حوزه‌ها این مشکلات را داریم؛ در جامعه باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که آرامش حفظ شود و بعد از انتخابات باید فضای دوستی و همدلی و همکاری وجود داشته باشد.
وی افزود: یکی از آسیب‌ها این است که به انتخابات صفر و صدی نگاه و رقابت‌های انتخاباتی به اختلافات ریشه‌دار تبدیل می‌شود و طرف‌ها دیگر هیچ‌وقت با هم خوب نمی‌شوند، اینجا باید اساتید اخلاق، روان‌شناسان و جامعه‌شناسان در این رابطه صحبت و طرح و پیشنهاداتی ارائه کنند.
سخنگوی شورای نگهبان در پایان خاطرنشان کرد: از طرف خودم و اعضای شورای نگهبان از زحماتی که یکایک شما عزیزان در استان‌ها، شهرستان‌ها و حوزه‌های کوچک می‌کشید، تشکر می‌کنم و می‌دانیم که این کار شاید برای شما حواشی هم دارد، ولی وقتی این تصور را داشته باشید که این زحمات در راستای حفظ نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و در راستای استمرار همان کاری است که شهدای گرانقدر انجام داده‌اند، انشاءالله شما هم قانع خواهید شد و همچنان در نزد خداوند متعال مأجور خواهید بود.