فصل6: تطمیع، رشوه، خریدوفروش رأی، بده بستان، سوءاستفاده از منابع دولتی و نهادهای خاکستری (خصولتی ها) و تأمین هزینه‌ها از راه منابع مالی نامشروع مهم‌ترین آسیب‌هایی است که انتخابات را تهدید می‌کند. این مباحث در فضای فرهنگ سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی، به دنبال نفوذ و رخنه پول کثیف به عرصه انتخابات و هزینه‌های نجومی نامزدها بیان و متعاقب آن ضرورت مقابله با این معضل طرح شد که متأسفانه به‌جایی نرسید.

اسفند 94 رحمانی فضلی وزیر کشور دولت یازدهم در خصوص جریانی که سعی دارد به کمک ثروت در قدرت نفوذ کند مباحثی را مطرح کرد. دو سال بعد لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس نهم ارائه شد که کمیسیون شوراها با سه توجیه، نبود زیرساخت‌ها، قرار گرفتن سه انتخابات ذیل یک قانون و فقدان ضمانت اجرایی آن را رد کرد.5 اسفند 97، لایحه 156 بندی دولت ذیل عنوان ((لایحه جامعه انتخابات)) به دلیل آنکه مجلس خود طرح اصلاح بندهایی از قانون انتخابات را در شورای نگهبان داشت بی‌نتیجه ماند.

 به‌این‌ترتیب مجلس شورای اسلامی به‌عنوان وکیل منافع موکلین یکی دیگر از لوایحِ شفافیت انتخاباتی را همچون لایحه‌ی شفافیت آرا معطل کرد! دلیل آنکه نمایندگان علاقه ندارند تا با اصل مسلم شفافیت روبرو شوند معلوم نیست؟ درحالی‌که به اذعان خود آنان ورود پول کثیف به قدرت و خصوصاً انتخابات یک واقعیت است.

دو نماینده از شهرهای مرکزی مازندران که در مجلس شورای اسلامی حضور دارند به پرسشی در خصوص میزان هزینه انتخابات گفته‌اند دلیلی برای توضیح نمی‌بینند و حتی از رقم آن بی‌خبرند!

در نبود سازوکارهای قانونی و کارآمد جهت شناسایی و متوقف کردن ورود پول کثیف به انتخابات رسانه‌ها و نهادهای مدنی می‌توانند به شفافیت در این حوزه کمک کنند؟ متأسفانه موانع بر سر راه رسانه‌ها همچون برخوردهای قهرآمیز و جناحی و سلیقه‌ای سبب شده تا نتوانند تأثیر بسزایی در این راه داشته باشند. نهادهای مدنی که ماهیتی نظارتی دارند نیز عموماً با انگ وابستگی به خارج توان به میدان آوری و تجمیع روحیه مطالبه گری مردم را ندارند.

درآشفته بازار فقدان بازدارنده‌های دولتی و مدنی، حداقل سه آفت عمده به انتخابات و حوزه قدرت سیاسی وارد می‌شود. نخست ثروت منفعت‌طلب که منافع ملی را تهدید می‌کند و دوم به قدرت رسیدن کسانی که صلاحیت اخلاق و علمی و تجربی لازم را ندارند و سوم وام‌داری و بدهکاری قدرت به منابع نامشروع که هر سه به نتیجه فساد قدرت یا قدرت فاسد می‌انجامد.

در ادبیات غنی فارسی در میان اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها، متل‌ها، فکاهی و جملات نغزی که در واکنش به واقعیت‌های اجتماعی خلق کرده به ترکیب علف خرس برمی‌خوریم که اشاره ظریفی به واقعیتی دارد که حتی در لوایح و قوانین به آن اشاره نشده است. اینکه ممکن است منشأ تأمین هزینه انتخابات نامزدها منابع دولتی و نامشروع نباشد اما این حاتم‌بخشی‌ها با کدام حساب‌وکتابی از سوی حامیان به کارزار انتخاباتی نامزدها سرازیر می‌شود و این سرمایه‌گذاری از کجا و چطور به سود موردنظر خود خواهد رسید؟