در نخستین گزارش از این پرونده با ۸ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این باره به گفتگو نشستیم تا ببینیم برای تبلیغات انتخاباتی چقدر هزینه کرده‌اند. در شماره دوم نیز به متوسط حقوق و دریافتی یک نماینده مجلس دهم پرداختیم تا مشخص شود یک نماینده در ۴ سال دوره نمایندگی چه‌میزان دریافتی دارد که برخی از کاندیدا‌ها تا میلیارد‌ها تومان برای کسب کرسی‌های پارلمان هزینه می‌کنند؟

 

گفت و گو با علی بهادری یکی از حقوقدانان برجسته کشورمان و استاد دانشگاه امام صادق (ع) در این باره شماره سوم این پرونده بود که در این مصاحبه از خلأ‌های قانونی در این زمینه صحبت شد. همچنین در این پرونده درباره تعلل مجلس در تصویب قوانینی برای شفاف شدن میزان هزینه‌ها و نحوه هزینه‌کرد آن‌ها در انتخابات گزارشی تهیه کردیم.

 

در این گزارش نیز با ۵ نماینده دیگر مجلس به گفتگو نشستیم تا در مورد میزان هزینه‌های انتخاباتی خود و نحوه هزینه‌کرد آن صحبت کنند.

 

 

حجت‌الاسلام حسن نوروزی نماینده مردم رباط‌کریم در مجلس شورای اسلامی از جمله نمایندگانی است که در مورد هزینه‌های انتخاباتی خود می‌گوید: از آنجا که رباط کریم در سه‌ونیم سال گذشته بیش از یک میلیون جمعیت داشت و انتخابات در این حوزه انتخابیه به دور دوم کشیده شد، لذا بنده حدود ۸۰ میلیون تومان برای تبلیغات انتخاباتی هزینه کردم که این هزینه‌ها شامل چاپ پوستر، حق‌الزحمه کسانی که پوستر‌ها را می‌چسباندند، هزینه چای و یا شامی که در ستاد آن هم تنها برای ۵ تا ۱۰ نفر داده می‌شد و... شده است.

 

وی با بیان اینکه بعضی از کاندیدا‌ها برای ورود به مجلس هزینه‌های میلیاردی داشتند، تصریح می‌کند: هر کسی که دیدیم با هزینه گزاف وارد مجلس شد، در مجلس خطا کرد. اصولا کسانی که هزینه‌های گزاف می‌کنند، رأی می‌خرند و دسته‌های تراول درمی‌آورند، برای نمایندگی مردم به مجلس نمی‌آیند بلکه این افراد خائن به مجلس، نظام و مملکت هستند و به نظرم شورای نگهبان باید این افراد را رد صلاحیت کند. حتی اگر کسی شب انتخابات خیانت کرد و شام ده یا بیست هزار نفری داد، پول و تراول پخش کرد و بداخلاقی و تهدید و سیاه‌نمایی کرد، همانجا باید رد صلاحیت شود.

 

این نماینده مجلس که سابقه نمایندگی در دوره هشتم مجلس را نیز دارد، اینچنین ادامه می‌دهد: بنده رقبایی داشتم که هزینه‌های میلیاردی می‌کردند و خوشبختانه شورای نگهبان هنوز که هنوز است، هم به دلیل هزینه‌هایشان در انتخابات و هم به دلیل خطا‌هایی که بعد‌ها در مجلس مرتکب شدند، آن‌ها را ردصلاحیت می‌کند.

 

وی با بیان اینکه نماینده‌ای که برای ورود به مجلس میلیاردی هزینه کرد، در یک روز ۱۲۰ و چند میلیارد تومان برای چند نفر از اقوام خود وام گرفت، اظهار داشت: وقتی به برخی بانک‌ها می‌رفتم، خیلی از مدیران آنجا به بنده می‌گفتند که ما از دست فلانی و فلانی (نمایندگانی که با هزینه بالا به مجلس آمده بودند) در عذاب بودیم. این افراد باند بازی، پارتی بازی و توصیه برای پیمانکاری برخی شرکت‌ها داشتند تا به افراد خاصی بدهند.

 

نوروزی با تاکید بر اینکه نماینده‌هایی که پول‌های میلیاردی دیگران به مجلس می‌آیند، وامدار و نماینده حامیانشان در مجلس هستند، می‌گوید: خطا‌های این افراد نابخشودنی است. این افراد شرف ملی ندارند و برای خیانت به مردم و کشور به مجلس می‌آیند لذا بر روی این افراد نامی جز خائن و خیانت‌کار نمی‌توان گذاشت.

 

 

هادی قوامی نماینده مردم اسفراین در دوره‌های هشتم، نهم و دهم مجلس شورای اسلامی است.

 

وی درباره هزینه‌های انتخاباتی کاندیدا‌ها می‌گوید: من به دیگران کاری ندارم، ولی هزینه انتخاباتی بنده زیاد نبود. چون در شهر ما هزینه‌های انتخاباتی بالا نیست. البته ممکن است آنجا هم آرام آرام شبیه جا‌های دیگر شود.

 

وی با بیان اینکه هزینه انتخابات در دوره‌های مختلف متفاوت است، خاطرنشان می‌کند: برای دوره دهم حدود ۱۵۰ میلیون تومان هزینه کرده‌ام که این مبلغ را خودم داشتم و پرداخت کردم. از این مبلغ هم حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون هزینه چاپ پوستر شد و مابقی صرف اجاره ستاد، هزینه رفت و آمد‌ها به مناطق مختلف، پذیرایی مختصر در حد کیک و ساندیس یا چای و شیرینی در جلسات و نشست‌های انتخاباتی، فیلمبرداری مراسم و تهیه سی‌دی تبلیغاتی شده است.

 

این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: البته این هزینه‌های در دوره‌های مختلف با توجه به شرایط تورمی فرق می‌کند. مثلا در مجلس هشتم یعنی سال ۸۶ حدود ۱۰ یا ۱۵ میلیون هزینه شد. البته در دوره آینده باید هزینه‌ها کنترل شود. گسترش فضای مجازی به روند تبلیغات و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. مثلا در دوره‌های قبل نمایندگان پیشین برای ارائه گزارش عملکرد خود مجبور بودند، جزواتی را منتشر کنند و به اطلاع مردم حوزه انتخابیه خود برسانند، اما اکنون می‌توان در کانال‌ها و صفحات شخصی عملکرد روزانه خود را به اطلاع مردم رساند و این مساله در کاهش هزینه‌ها اثرگذار است.

 

قوامی با تاکید بر اینکه با کاندیدا‌هایی برخورد داشتم که برای ورود به مجلس هزینه میلیاردی داشتند، تصریح می‌کند: این گونه هزینه‌ها در مقایسه با حقوق مجلس هیچ توجیه اقتصادی دارد. اگر کسی بخواهد میلیاردی خرج کند، طبیعتا وامدار دیگران می‌شود و این وامدار شدن حتما وی را از وظیفه نمایندگی جدا می‌کند. چون حامیان این افراد در نهایت طلبکار می‌شوند و انتظار دارند که در جهت منافع آن‌ها قدم بردارد؛ بنابراین آن شخص دیگر نماینده مردم نیست بلکه نماینده اسپانسر‌های خود خواهد بود و در جهت منافع آن‌ها لابی کرده و امتیازاتی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد که این موضوع بسیار خطرناک است.

 

وی برهمین اساس تاکید کرد که مردم در انتخاب نمایندگان خود دقت کنند و بدانند وقتی کاندیدایی هزینه‌های خارج از عرف انجام می‌دهد، به دنبال منافعی در کسوت نمایندگی مجلس خواهد بود.

 

 

علیرضا محجوب نماینده تهران در مجلس دیگر نماینده‌ای در مجلس دهم است که حاضر شد درباره هزینه‌های انتخاباتی خود صحبت کند. وی که دبیرکل خانه کارگر است، می‌گوید: روال خانه کارگر این است که از هر کارگری که در سراسر کشور کاندیدا می‌شود حتی اگر عضو خانه کارگر هم نباشد و از ما برای تبلیغات کمک بخواهد، به وی کمک می‌کنیم. ما برای انتخابات مجلس دهم در کل کشور ۳۰۰ میلیون هزینه و از حدود ۱۰۰ کاندیدا حمایت کردیم. در تهران هم برای خودم و خانم جلودارزاده که شانس بیشتری در انتخابات داشتیم، هرکدام ۶۰ میلیون تومان هزینه کردیم.

 

وی خاطرنشان می‌کند: در مورد حضور در لیست امید اعلام کردیم "قائل به کمک تبلیغاتی نیستیم"، اما اگر بخواهید برایتان پوستر چاپ می‌کنیم. چون ما چاپخانه داریم.

 

این نماینده مجلس که سابقه ۴ دوره نمایندگی مردم تهران در مجلس را دارد، در خصوص روال هزینه‌کرد خانه کارگر برای کاندیدا‌ها می‌گوید: ما در خانه کارگر برای کاندیدا‌هایی که شانس بیشتری دارند، مبلغ بیشتری خرج می‌کنیم و برای بقیه یکسان خرج می‌کنیم. اگر کسی ادعا کرد که شانس بالایی در انتخابات دارم، تحقیق می‌کنیم و بیشتر خرج می‌کنیم. البته برای هزینه‌کرد‌ها سقف داریم و تنها به چاپ پوستر هم بسنده نمی‌کنیم. البته به پوستر‌های رنگی و عکس هم متوسل نمی‌شویم و پوستر‌های ما معمولا دورنگ و خطی است.

 

محجوب می‌افزاید: بنابراین در مجلس دهم برای ۱۰۰ نفر ۳۰۰ میلیون هزینه کردیم که ۱۲۰ میلیون خرج من و خانم جبودارزاده شد و مابقی خرج بقیه کاندیدا‌های خانه کارگر در تهران و بقیه شهرستان‌ها شد. در تهران حدود ۲۰ و چند نفر کاندیدای کارگری بودند که برای آن‌ها هزینه کردیم.

 

 

محمدرضا صباغیان نماینده مهریز، ابرکوه و بافق در مجلس است که در مورد هزینه‌های انتخاباتی خود می‌گوید: تمام هزینه‌های انتخابات خود را طی نامه رسمی با شماره و امضا اعلان عمومی کردم و در اینترنت در دسترس است. این هزینه‌ها برای مجلس دهم که دو مرحله‌ای بود، در مرحله اول حدود ۱۵ میلیون و در مرحله دوم حدود ۱۵۰ میلیون تومان بود که تمام آن را شخصا پرداخت کردم.

 

وی با تاکید بر اینکه وامدار کسی بودن برخلاف رسالت نمایندگی مردم و موکلین است و در صورت وامدار شدن، نماینده نمی‌تواند وظیفه وکالت و نمایندگی خود را آزادانه انجام دهد، تصریح می‌کند: بنده در چند دوره انتخابات که شرکت کردم، از هیچ شخص، حزب و گروهی هیچ وجهی برای تبلیغات نگرفتم و تمام هزینه‌های انتخابات را از اموال و دارایی شخصی پرداخت کردم.

 

این نماینده مجلس با اشاره به اموال و هزینه‌هایی که در سه دوره مجلس هشتم، نهم و دهم برای تبلیغات هزینه کرده است، می‌گوید: در سال ۸۶ یک قطعه زمینه کشاورزی پسته در روستای فاضلیه بافق به مساحت ۳۳۰ مترمربع داشتم که از مرحوم پدرم به بنده رسیده بود، به مبلغ ۷ میلیون تومان فروختم و خرج انتخابات کردم که الان ارزش آن زمین بیش از ۵۰ میلیون تومان است. البته به غیر از فروش این زمین، ۳ میلیون تومان دیگر هم در آن دوره هزینه کردم که مجموعا ۱۰ میلیون شد.

 

صباغیان ادامه می‌دهد: در سال‌های ۹۰ و ۹۴ هم برای هزینه‌های انتخابات، دو قطعه زمینه یکی به مساحت ۲۰۰ مترمربع از همسرم در محله مظفریه بافق به مبلغ ۲۰ میلیون تومان و قطعه زمین دیگری به مساحت ۳۱۹ متر که جنب منزل کنونی بنده است، به مبلغ ۵۳ میلیون تومان فروختم و هزینه انتخابات کردم. ضمنا ۱۰۰ میلیون تومان دیگر هم برای هزینه‌ها وام گرفتم که در حال حاضر اقساط آن را می‌پردازم.

 

وی درباره برخی هزینه‌های میلیاردی کاندیدا‌ها تاکید می‌کند: مطمئنا همه کاندیدا‌ها برای ورود به مجلس هزینه می‌کنند. در مورد ارقام هم همه حرفی زده می‌شود. اما من نمیتوانم قضاوت کنم که چه کسی رای خریده یا میلیاردی هزینه کرده است. اما در مجموع هر هزینه‌ای از حد خود خارج شود، ایراد دارد و پشتش یک نقطه ضعفی است. اصلا مشکل اساسی مجلس این است که برخی نمایندگان خرج‌های نامعقول می‌کنند و بعد در قبال اجرای قوانین و نظارت خلع سلاح می‌شوند. چون نماینده‌ای که مدیون و بدهکار کسی باشد، نمیتواند حرفی بزند.

 

"خیلی از نمایندگان قبل از ورود به مجلس با این هزینه‌های انتخاباتی، وامدار افراد می‌شوند و برخی دیگر بعد از اینکه وارد مجلس شدند، دچار می‌شوند چراکه شرایط در مجلس برایشان فراهم است و امتیازات شخصی، فامیلی، گروهی و حزبی از برخی افراد و دستگاه‌ها به آن‌ها داده می‌شود لذا وامدار افراد و دستگاه‌ها می‌شوند. به عنوان مثال برخی بانک‌ها وام‌هایی به نمایندگان می‌دهند که هم می‌توانند خودشان استفاده کنند هم به افراد دیگر بدهند. مسلما این موضوع یک ضعف برای نماینده می‌شود، چون دیگر نمی‌توانند علیه سیستم بانک حرف بزند. نماینده باید از بانک بپرسد که به چه کسانی وام دادی و چقدر دادی؟ نه اینکه کسی را برای گرفتن وام معرفی کنیم. وقتی کسی را برای وام، استخدام، مجوز و ... معرفی کنیم، نمی‌توانیم حرفی بزنیم. این نکات ریزی است که رعایت نمی‌شود و ضعف مجلس از همینجاست".

 

 

رحیم زارع نماینده مردم آباده در مجلس شورای اسلامی که دو دوره سابقه نمایندگی در مجلس را دارد، در مورد هزینه‌های انتخابات می‌گوید: بنده در این دوره از مجلس حدود ۱۰۸ تا ۱۱۲ میلیون تومان هزینه کردم که عمده آن هزینه چاپ پوستر بود. برای هزینه انتخابات هم تا این لحظه مدیون هیچ فرد و گروهی نیستم البته مبالغی به عنوان قرض از دوستان گرفتم که به آن‌ها برگرداندم و خداروشکر هیچ بدهی انتخاباتی ندارم.

 

وی در مورد برخی کاندیدا‌ها که هزینه‌های میلیاردی برای ورود به مجلس دارند، تصریح می‌کند: در حوزه انتخابیه ما برخی افراد بودند که دو میلیارد تومان برای انتخابات هزینه کردند البته رأی هم نیاوردند. الحمدالله ملاک مردم برای انتخابات صلاحید کاندیدا است نه اینکه به کسی رای دهند که پول بیشتری خرج کرده است. کسانی که از کاندیدایی پول می‌گیرند، قطعا از نفر بعدی هم می‌گیرند و رأی هم نمی‌دهند.

 

این نماینده مجلس با بیان اینکه یک نماینده مجلس در چهار سال نهایت ۴۸۰ میلیون حقوق می‌گیرد، تاکید می‌کند: مشخص نیست افرادی که چند میلیارد برای ورود به مجلس هزینه می‌کنند، در مجلس به دنبال چه هستند که اینگونه هزینه می‌کنند. کاندیدایی داریم که در ایام انتخابات بسته غذایی برای مردم می‌آورد. کسی که دو میلیارد برای مجلس خرج می‌کند، دنبال این است که چند برابر آن را دربیاورد. کسی که با ثروت دیگران نماینده می‌شود، قطعا نماینده خوبی نخواهد شد و به درد مردم هم نمی‌خورد.

 

زارع همچنین ادامه می‌دهد: من از یک خانواده روستایی و مددجوی کمیته امداد بودم و سختی مردم را می‌دانم. بنده با اینکه دو دوره نماینده مجلس هستم و استاد دانشگاه بودم، اما با افتخار اعلام می‌کنم که نه خانه‌ای دارم و نه ماشینی. ماشینی هم که مجلس به بنده داد، فروختم و مبلغی هم خودم روی آن گذاشتم و در حوزه انتخابیه دو کار در دو حوزه انجام دادم. در دوره بعد هم به امید خدا می‌آیم، اما به آب و آتش نمی‌زنم که با پول رأی بیاورم. عملکرد من در دو دوره نمایندگی مشخص است و مردم باید همان را قضاوت کنند. زندگی خودم و خانواده و بستگانم به لحاظ مالی شفاف است و دستگاه‌های ناظر کاملا می‌توانند قضاوت کنند.