فصل6: با نزدیک شدن به زمان دور سوم تعلیق تعهدات برجامی ایران در 15 شهریور ماه، گفتگوهای میان تهران با پاریس به عنوان نماینده کشورهای غربی در مذاکرات برجامی با تهران نیز سرعت بیشتری به خود گرفته است. با این وجود، مسائل زیادی پیرامون راهبرد مناسب برای کشورمان در تقابل با این مساله وجود دارد. برخی از ناظران سیاسی بر این باور هستند که باید به سرعت گام سوم نیز برداشته شود و غنی‌سازی به مرز 20 درصد برسد. در مقابل برخی دیگر از ناظران سیاسی تاکید دارند باید در صورت رسیدن پیشنهادهای مناسبات تعلیق را به آینده موکول کرد و مسیر مذاکرات مرحله‌‌ای در پیش گرفته شود.
اظهارات دیروز حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان پیرامون عدم مذاکره مستقیم با آمریکا و برداشته شدن تحریم‌ها به عنوان شرط ایران برای ورود به مذاکراتی چندجانبه همانند مذاکرات 1+5 سطحی دیگر از حساسیت‌ها را ایجاد کرده است. در راستای پرداختن به این مسائل «انتخاب» دیدگاه تحلیلگران مسائل بین‌الملل را جویا شده است.
سید جلال ساداتیان: تغییر رویکرد ترامپ در نتیجه شکست راهبرد ضدیت با ایران
سید جلال ساداتیان کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر سابق کشورمان در انگلستان، در ارتباط با مسائل موجود پیرامون گفتگوهای ایران با فرانسه و نزدیک شدن به زمان سومین مرحله کاعش تعهدات برجامی از سوی تهران، بر این باور است در مقطع کنونی، ترامپ در نتیجه شکست در حصول اهداف خود در ضدیت با ایران در برجام، نسبت به مذاکره با ایران رغبت دارد. به عقیده ساداتیان، امضای برجام دستاوردهای زیادی برای ایران در زمینه‌های مختلفی همچون صادرات انرژی، برداشته شدن فشار تحریم‌ها، مبادلات اقتصادی، خروج از فشارهای خارجی به همراه داشت و ترامپ بعد از خروج از برجام، انتظار داشت با همراهی قدرت‌های اروپایی، ایران را ناچار به تسلیم کند اما زمانی که راهبرد او به نتیجه نرسید و او با اراده محکم ایران مواجه شد، به این جمع‌بندی رسیده تدارک تهران برای برداستن گام سوم تعلیق تعهدات برجامی جدی است لذا به ضرورت تغییر رویکرد خود پی برده است.
گزینه منطقی برای ایران پاسخ محتاطانه و مثبت به ابتکار اروپایی‌ها است
این کارشناس مسائل بین‌الملل، تصریح کرد: «در مقطع کنونی به نظر می‌رسد به امانوئل مکرون و دیگر کشورهای اروپایی، ماموریتی با عنوان راضی کردن ایران به عدم خروج از تعهدات برجامی محول شده است. برای نمونه پیشنهاد صادرات 700 هزار بشکه نفت به صورت روزانه یکی از فرضیات مطرح شده بوده و به نظر می‌رسد تنها مساله به این امر ختم نمی‌شود؛ احتمالا اروپا نیز زمینه‌سازی برای تبادلاتی مالی با ایران را ارائه کند که البته همگی با هماهنگی واشنگتن باشد. بنابراین، این امتیازات اروپا به تهران برای این است که گام سوم در کاهش تعهدات برداشته نشود. واقعیت این است که باید منتظر تصمیمات اروپا در چند روز آینده بود اما در هر صورت ایران تفحظ داشته و می‌تواند در صورت نامناسب بودن پیشنهادهای گام سوم را با قاطعیت بر دارد. با این وجود، منطقی ترین گام برای ایران این است که به ابتکارات اروپا پاسخ مثبت دهد.»
باقی ماندن در برجام همچنان امتیازاتی برای ایران دارد
سفیر سابق ایران در انگلیس در ادامه تاکید کرد: «باید به این نکته توجه داشت که در صورت نبود برجام، چه اتفاقاتی پیش‌روی تهران بود. برجام محفل خوبی بود که ایران وجاهت بین‌المللی خود را حفظ، امتیازاتی را در سطح بین‌الملل کسب و ایران‌هراسی قبل از برجام را با شکست مواجه کند. قاعدتا نباید روند معادله را مجددا دگرگون کرد. حفظ برجام هنوز امتیازاتی برای ما دارد اما این بدین معنی نیست که از حقوق مشروع خود کوتاه بیاییم. بنابراین، نسبت به آینده خوش‌بین هستم که با استفاده از ابزارهای موجود و سطحی از شکاف‌هایی که میان اروپا و آمریکا وجود دارد، ایران بتواند همزمان با حضور در برجام، منافع ملی کشورمان حفظ و از مواهب برجام بتوانیم بهره بگیریم.»
رحمان قهرمان‌پور: برداشتن گام سوم و بالا رفتن سطح غنی‌سازی از 5 درصد پیچیده‌تر از گام‌های اول و دوم است
رحمان قهرمان‌پور، کارشناس ارشد مسائل بین‌المللی نیز در ارتباط با نزدیک شدن به زمان اجرای سومین مرحله از کاهش تعهدات برجامی با اشاره بر این‌که سیاست اعلامی ایران زمانی کاهش تعهدات به صورت پلکانی متوقف خواهد شد که طرف‌های مقابل یعنی اروپا، چین و روسیه وظایف برجامی خود را اجرا کنند. در نتیجه امر شاهد هستیم که رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت طی دور روز اخیر، با زبانی دیگر این خواسته را مورد تاکید قرار دهند. ایران به طور واضح بر این باور است در صورت اقدام جدید اروپایی‌ها گام سوم را بر ندارد اما نکته مهم این است که گام اول و دوم از نظر فنی و تکنیکی معنای خاص داشت. از نظر فنی غنی‌سازی تا محدود 5 درصد معنای خاصی دارد لیکن بالا رفتن از این حد به 20 درصد معنایی دیگر دارد. بنابراین، به جرات می‌توان گفت، تصمیم‌گیری در مرحله اول و دوم به مراتب آسان‌تر بود اما اکنون وضعیت پیچیده‌تر است و باید منتظر نتایج سفر هیات وزارت خارجه ایران به ریاست سید عباس عراقچی به پاریس بود.