فصل6: «اکنون در برابر تمام جهان اعلام می‌کنم که من آن کار را بلد نیستم و دنبال آن کار نمی‌روم و به کسانی که نگران 1400 هستند می‌گویم نگران 1400 نباشند و بگذارند ما کاری را که بلدیم انجام دهیم و به خاطر نگرانی از 1400 مانع کار ما نشوند، من مخلص این افراد نیز هستم. اگر این دوستان بخواهند، حاضرم در محضری که آنها می‌گویند حضور پیدا کنم و تعهد محضری بدهم که من سال 1400 در خانه هستم یا در دانشگاه و قصد ندارم به عرصه‌ای که آنها نگرانش هستند ورود کنم.» محمدجواد ظریف با این اظهارات پاسخی قاطع به مخالفان داخلی داد. هرچند وزیر امور خارجه‌ ایران این روزها هم در بُعد بین‌المللی فشارهایی را تحمل می‌کند و هم‌ گروهی در داخل همچنان اصرار به تخریب او دارند.

محمدجواد حق‌شناس، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین درباره شرایط این روزهای ظریف مسائلی را مطرح کرده که مشروح آن در زیر می‌آید:

تندروها از ظریف عصبی‌اند
 
*سخنان ظریف را در کنفرانس‌ خبری چطور دیدید؟

آقای ظریف، وزیر امور خارجه، در سخنان و نوع رفتار خود اعتمادبه‌نفس بالایی داشت و در عین حال تلاش کرد ابهامات و سوال‌های خبرنگاران را پاسخ بگوید. در کل به‌ نظر من رویکرد آقای ظریف در این نشست رویکردی قابل‌ قبول بود.

*قبول دارید که ایشان در موقعیتی خاص قرار گرفته است؟ به‌ هر حال هم در بعد بین‌المللی فشارهایی را تحمل می‌کند و هم‌ گروهی در داخل همچنان اصرار به تخریب او دارند.

آقای ظریف در واقع به‌ لحاظ کارکردی که در این چند سال از خود نشان داده، آشکارا منافع عده‌ای را که به دیپلماسی باور ندارند از بین برده است. پس طبیعی است که آنها وقتی از نگاه خود مناسبات بین‌المللی را بررسی می‌کنند، برافروخته و عصبی شوند.

درباره فشارهای بین‌المللی هم باید گفت ما شاهد ائتلافی جنگ‌طلب به نام گروه B هستیم که به‌ طور طبیعی نمی‌توانند رویکردی را که آقای ظریف نمایندگی می‌کند بربتابند.

پس ظریفی که نقش مولف را در رویکرد تنش‌زدایی ایفا می‌کند، مانع آنها در رسیدن به هدف‌هایشان است و به‌ همین دلیل سیاست اعمال فشار را دنبال می‌کنند. مشخصاً بخش جنگ‌طلب آمریکا و گروه تندرویی که با هدایت بولتون و پمپئو دور و بر ترامپ ایفای نقش می‌کنند، برای اینکه دیپلماسی فعال آقای ظریف را سرکوب کنند دست به ‌هر کاری می‌زنند.

همچنین در منطقه خاور‌میانه هم این رویکرد تقابلی توسط اتحاد تل‌آویو-ریاض پشتیبانی می‌شود و تلاش می‌کنند جایگاه و موقعیت دیپلماتیک جمهوری‌ اسلامی‌ ایران را که ظریف نمایندگی‌اش را برعهده دارد، با راهبردهای غیردیپلماتیک تضعیف کنند.

برخی در ایران با دیپلماسی غریبه‌اند
 
*چرا جریان‌های مخالف داخلی بر تخریب ظریف اصرار دارند؟

برخی در ایران با دیپلماسی غریبه‌اند و به‌ همین دلیل تحرکات ظریف را مخل منافع و دیدگاه‌های خودشان می‌دانند. در آغاز کار دولت روحانی هم شاهد بودیم که آنها برای تخریب دستگاه‌ دیپلماسی هر کاری می‌توانستند انجام دادند تا برجام به نتیجه نرسد و بعد از توافق‌ هسته‌ای نیز تمام هم‌وغم‌شان را به کار گرفتند تا برجام به سرانجام مثبتی نرسد.

تندروها همچنان هم‌نوا با آمریکا و شرکای آمریکا ساز مخالف را کوک می‌کنند، بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که مخالفان خارجی‌ و مخالفان داخلی‌ برنامه‌های ظریف اشتراک منفعت دارند؛ پس چنین حالتی به رویارویی با دیپلماسی و مناسبات دیپلماتیک و نماد آن، جناب آقای ظریف، منجر می‌شود

*«ما از اول گفته‌ بودیم آمریکا غیرقابل اعتماد است و برجام به جایی نمی‌رسد.» چه جوابی برای این ادعای مخالفان مناسبات بین‌المللی دولت دارید؟

به تندروها می‌گویم اگر برجام نیمه‌کاره مانده است حتماً شما هم در این نیمه‌کاره ماندن سهیم هستید و نقش خود را نشان می‌دهید؛ یعنی در این آش سهم دارید، حتی اگر سهم‌تان به اندازه چند نخود بیشتر هم نباشد.

منافع ملی اولویت آنها نیست
 
*در خلال صحبت‌هایتان گفتید «دیپلماسی را نمی‌شناسند»، مگر می‌شود اهالی سیاست با اهمیت دیپلماسی و مناسبات دیپلماتیک آشنایی نداشته باشند

به‌ هر حال، گاهی منافع ملی برای گروهی در اولویت‌ نیست و شاید ترجیح‌شان منفعت‌طلبی برای جریان، گروه یا باند خود باشد. آنها به راحتی حاضر می‌شوند مصلحت نظام، کشور و مردم را تحت‌الشعاع قرار دهند. پس می‌توان گفت این قبیل افراد و گروه‌ها هیچ شناختی از اهمیت دیپلماسی ندارند.

*با توجه به ملموس بودن هزینه‌ چنین تحرکاتی، چطور گروهی از تندروها در نهادهای مهم جای می‌گیرند و بعضاً تریبون‌های مهمی را در اختیار خود می‌بینند؟

در این‌‌باره حرفی برای گفتن ندارم. در واقع مردم خودشان به‌ خوبی می‌توانند به‌ این سوال پاسخ بدهند.