فصل6: سخنگوی شورای نگهبان گفت: سیاست‌های کلی انتخابات با این ایده شکل گرفت که قوانین انتخابات ما مصوب مجلس باشد اما با توجه به این‌که در انتخابات، مجلس نیز ذی نفع است؛ لذا شاید نتواند قانونی در این زمینه تصویب کند که تاثیرگذاری لازم را داشته باشد.
عباسعلی کدخدایی شامگاه چهارشنبه در برنامه جهان آرا افزود: البته بخشی از این قوانین باید در شکل قانون عادی به مجلس برود تا الزام آور باشد. بخش ارائه شاخص‌های رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن، مستقیما بر عهده شوراست، به همین منظور دستورالعملی را در این جهت، شورای نگهبان به تصویب رساند که از نظر ما نهایی شده است اما بخشی از آن نیاز به قانون عادی در مجلس دارد.
وی با تشریح معیار رجل سیاسی بودن، عنوان کرد: معیارهای مختلفی برای رجل سیاسی مطرح شده است، اما اگر بخواهیم رجل سیاسی یا مذهبی را تعریف کنیم، تعریف مشخصی ندارد و در این رابطه نشد به نتیجه برسیم اما شاخص‌هایی برای آن اعلام شد. مثلا این‌که اگر کسی بخواهد در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کند، کابینه احتمالی خود را معرفی کند، نهایتا در این حد قبول شد که مشاورین او انتخاب و اعلام شوند.
وی همچنین عنوان کرد: ما در بررسی صلاحیت‌ها دو صلاحیت عمومی و رجل سیاسی و مدیر و مدبر بودن داریم، در این رابطه گاهی ما مانعی داریم که نمی‌توانیم فرد را معرفی کنیم و گاهی شرایط موجود نیست اما نهایتا ملاک رای گیری اعضای شورای نگهبان است. هر کاندیدا باید 7 رای مثبت از اعضای شورا داشته باشد در غیر اینصورت معرفی نمی‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان بااشاره به این‌که «کارآمدی افراد و کاندیداها ملاک و تاثیرگذار است»، گفت: این در حالی است که ممکن است این افراد سمت‌هایی در گذشته داشته باشند.
وی بیان کرد: انتخابات در کشورهای دیگر به صورت حزبی و درون حزبی است که ویژگی‌هایی را لحاظ می‌کنند اما نهایتا اعضای حزبی باید رای دهند؛ لذا همه موارد را در صلاحیت‌ها نمی‌توانیم لزوما به صورت دو دو تا چهارتا عمل کنیم و موضوع استنباطی هم مطرح است.
وی اظهار داشت: در انتخابات ریاست جمهوری برخی وزرا تایید و برخی تایید نشدند، این نشان می‌دهد صرفا پست وزارت ملاک نبوده و کارآمدی هم دیده شده است.
کدخدایی با بیان این‌که «هم سوابق و هم رای اعضای شورای نگهبان در تایید صلاحیت‌های کاندیداهای ریاست جمهوری مطرح است»، تصریح کرد: به هیچ وجه اینگونه نیست که در بررسی صلاحیت‌ها افرادی را از جناح خاصی تایید یا رد کنیم.
وی اضافه کرد: ممکن است ما سندی داشته باشیم که منجر به این شود که نظر ما عدم تایید باشد، حال ممکن است فرد سند محکم تری در دوره بعد ارائه کند که تایید صلاحیت شود. به عنوان مثال یکی از نمایندگان اسبق مورد اخلاقی داشت که امروز مدرکی را برای من فرستاد که سند ازدواج او بود که با آن خانم ازدواج کرده، این می‌تواند این مسئله را بپوشاند و بحث عدم صلاحیت او را رد کند. اگر کسی مواضع نظام و قانون اساسی را قبول نکند و صراحتا اعلام کند، این ملاک ما بر رد صلاحیت او است، اما اگر کسی نظر و بحثی درباره موضوعی داشته و یا اختلاف نظری دارد اینها هیچکدام ملاک نمی‌شود. اگر موضع فرد و کاندیداهای انتخاباتی، خلاف سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی باشد طبیعتا فرد را در بررسی صلاحیت‌ها با مشکل مواجه خواهد کرد.با چنین افرادی صحبت می‌کنیم و نظرات او را می‌شنویم و نهایتا تصمیمات لازم اتخاذ خواهد شد.
وی با تاکید بر این‌که «قانون انتخابات حداقل‌ها را به عنوان شرایط ذکر کرده است»، گفت: در بقیه موارد هم حداقل ها ملاک شورای نگهبان است. در قانون فعلی هیچ کجا از شایسته سنجی افراد سخن نگفته است؛ لذا شورای نگهبان ارزیابی نمی‌کند که این فرد شایستگی ورود به مجلس را دارد یا خیر.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به این‌که «شایستگی افراد با رای مردم و نظر احزاب تعیین می‌شود»، افزود: لذا شورا هیچ نقشی در این جهت نمی‌تواند داشته باشد. برخی نمایندگان گفتند نظارت استصوابی منجر شده افراد شایسته به مجلس راه پیدا نکنند، این حرف خوبی برای نمایندگان نیست و به خودشان برمی‌گردد، با چنین فرضی، اصلا چرا در چنین جایگاهی قرار گرفتند؟ ما که این حرف را قبول نداریم اما اگر نظر آنها این است باید آن را در جای دیگری پیگیری کنند. شورا ابزار شایسته سنجی در بررسی صلاحیت‌ها ندارد، در یکی از بندهای سیاست‌های کلی، نسبت به احراز صلاحیت‌ها مواردی قید شده که امیدواریم در انتخابات پیش رو لحاظ شود. ما بسیاری از پرونده ها را داریم که برای کاندیداتوری در انتخابات فقط یک اسم نوشته شده و حتی آدرس خود را هم ننوشته است! ما چگونه صلاحیت این فرد را بررسی کنیم؟ در هر کجا اگر کسی بخواهد وارد دانشگاه شود و بخواهد کارشناسی بخواند قطعا باید مدرک دیپلم خود را ارائه کند پس اصل برائت اینجا مطرح نیست.
وی با انتقاد از این‌که «یکی از ضعف‌های قانون در خصوص هزینه های انتخاباتی ساکت است»، عنوان کرد: متاسفانه هزینه های انتخاباتی بسیار بالا رفته است. در شهرهای کوچک هزینه‌های انتخاباتی بسیار زیادی می‌شود، مگر این پستی که قرار است شما بگیرید چقدر ارزش دارد؟ اصلا شما این پول‌ها را از کجا آوردید؟ ما در شورای نگهبان ابزارهای کمی در بحث هزینه های انتخاباتی داریم. رصد کردن این موارد بسیار سخت است اما قطعا تا جایی که بشود بررسی می‌کنیم.
وی اعلام کرد که برخی افراد به خاطر هزینه‌های غیر متعارف در انتخابات رد صلاحیت شده اند.
کدخدایی همچنین اظهار داشت: گاهی دیده می‌شود کاندیداهای انتخاباتی مواد غذایی توزیع می‌کنند و یا در بین دانشجویان و دانش آموزان مواردی توزیع می‌شود. در صورت احراز غیرصحیح بودن این هزینه ها و گزارش آن، ما قطعا بررسی می‌کنیم و در بررسی صلاحیت افراد تاثیرگذار خواهد بود. برخی کاندیداها حتی رقم را به ما می‌گویند که مبلغ مشخصی را برای هزینه های انتخاباتی کنار گذاشتیم که ما به آنها می‌گوییم برای کمک به صندوق‌های دانشجویی و یا ازدواج جوانان بگذارید و ثواب هم دارد. در این دوره نسبت به موضوع هزینه های بالای انتخاباتی خیلی حساس تر شده ایم.
وی با یادآوری سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب در جمع ائمه جمعه، گفت: در این سخنان، رهبری نکته مهمی را اشاره فرمودند که به آرمان‌های انقلاب اسلامی برمی‌گردد. ایشان آقایان را انذار داده بودند که با اصحاب قدرت و ثروت حاضر نشوند و راجع به فرزندان آنها هم تذکر دادند.
وی در همین راستا افزود: نسبت به نمایندگان هم این موارد هم هست و باید به این افراد بیشتر چنین تذکری داد تا در جهت نظام اسلامی تغییر ایجاد نشود. توصیه‌های اخیر رهبری باید ملاک افرادی قرار بگیرد که می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند.
سخنگوی شورای نگهبان همچنین اعلام کرد که اگر اسناد و مدارکی در خصوص فساد اقتصادی کاندیداهای انتخاباتی به دست بیاید قطعا در بررسی صلاحیت افراد در انتخابات آینده ملاک قرار خواهد گرفت.
وی با بیان این‌که «بحث تحریم در کشور ما امر خنده آوری شده است»، گفت: اصلا مردم توجهی به این مسائل ندارند چون زندگی‌شان را با نگاه ترامپ و آمریکا تنظیم نمی‌کنند. تحریم در این حوزه واژه بی خاصیتی است. در انتخابات هم موضوع تحریم همینطور است مردم اصلا توجهی به این مسائل ندارند. آمار انتخابات نشان می‌دهد مشارکت در انتخابات های متعهد، عموما بالای 50 درصد بوده است. در انتخابات مجلس اصولا به دلیل پراکندگی نامزدها و انتخابات، تحریم جایگاهی ندارد البته شورای نگهبان هم وظیفه قانونی خود را دارد. ما اعلام کردیم قانون را مانند گذشته اجرا خواهیم کرد.اجرای قانون، مشارکت را افرایش و دشمنی ها را کاهش داده و نهادها را کارآمدتر خواهد کرد.قطعا مردم به مسائل تحریم انتخاباتی توجهی نخواهند داشت، قطعا مشارکت مردم در انتخابات پیش رو بسیار گسترده خواهد بود و این مسائل در حد رسانه و روزنامه ها باقی خواهد ماند.
وی در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر دیدار اخیر کدخدایی با برخی اصلاح طلبان عنوان کرد: این دیدار در حد حرف با افراد بوده است؛ چراکه ما همیشه اعلام می‌کنیم درب شورای نگهبان به روی همه باز است.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که پیام تهدید آمیزی هم در این دیدار به شما شد یا خیر تصریح کرد: آنها در ملاقات‌ها پیام تهدید آمیز نداشتند و این موضوع تهدید فقط در رسانه ها منتشر شد.
تهدید فقط در حد تحلیل بود که بنده هم گفتم انتخابات بسیار با مشارکت بالا خواهد بود و جای نگرانی نیست.
وی درباره میزان بررسی تخلفات انتخاباتی در قوه قضاییه بیان کرد: این قوه نسبت به تخلفات گذشته و ادوار گذشته خیلی خوب عمل کرد و گزارش تخلفات خیلی سریع اعلام و رسیدگی شد.
وی با اعلام این‌که «تخلفات نسبت به ادوار گذشته از سوی قوه قضائیه خیلی خوب رسیدگی شد»، گفت: تخلفات به دلیل ناکار آمدی قوانین روز به روز افزایش پیدا می‌کند. مذاکراتی با قوه قضاییه داریم که تدابیری اندیشیده شود تا بتوانیم دریافت بهتری در گزارشات تخلفات داشته باشیم.
سخنگوی شورای نگهبان درباره ترکیب جدید شورا گفت: در این زمینه حرفهایی می‌زنند که عموما اینگونه موارد برای شورا اهمیتی ندارد چرا که هر اتفاقی افتاده باشد از درون همین مجلس است. یک نفر از این حقوقدانان متولد بعد انقلاب است و این اتفاق جالبی است. گاهی ما را محکوم می‌کردند که اعضا متولد قبل انقلاب هستند؛ لذا اکنون انتخاب این افراد باعث می شود از نظرات جوانان بیشتر استفاده کرده و بررسی ها سرعت بیشتری پیدا کند. حضور جوانان در شورای نگهبان قطعا تاثیرگذار خواهد بود.