فصل6: اخیرا بحث برگزاری همه پرسی از سوی طیفی از نمایندگان مجلس مطرح شده است. گروهی از نمایندگان طرح همه پرسی با ۴ محور مطرح کرده اند، حالا گفته می‌شود به این طرح محور تازه‌ای نیز اضافه شده است که در آن "برجام" به همه پرسی گذاشته می‌شود
چندی پیش رسانه‌ها اعلام کردند که جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی فوریتی برای برگزاری همه پرسی درباره ۴ موضوع تدوین کردند و قرار است پس از جمع‌آوری امضا برای این طرح، آن را تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس کنند.
براساس گزارش‌ها طرح مورد نظر در ۴ محور "اف‌ای تی اف"، "هر ایرانی روزی یک لیتر بنزین"، "پرداخت یارانه نقدی ماهیانه ۲۰۰ هزار تومان به جای دلار ۴۲۰۰ تومانی از بابت ۱۴ میلیارد دلار کالای اساسی" و "تعیین سقف ۷ میلیون تومان برای حقوق مدیران" تدوین شده است.
هنوز مشخص نشده که این طرح در چه مرحله‌ای قرار دارد و اساسا طراحان آن چه کسانی هستند با این حال روز گذشته حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده اصولگرای شاهین شهر گفت: "برخی از نمایندگان پیشنهاد داده‌اند کنار ۴ موضوع فوق، بحث خروج ایران از برجام نیز گنجانده شود."
او افزود: «برخی از نمایندگان نیز پیشنهاد کردند تا بحث توزیع ۸۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان و آشکاری که به مردم داده می‌شود نیز در این طرح گنجانده شود و از مردم پرسیده شود؛ آیا موافق این موضوع هستند که این یارانه‌ها به‌صورت مستقیم به آن‌ها پرداخت شود یا خیر؟»
حاجی‌دلیگانی تاکید کرد: «با توجه به اینکه پیشنهادات مختلفی درباره این طرح از سوی نمایندگان مطرح شده است در حال جمع‌بندی آن‌ها هستیم تا طرح کاملی به پارلمان ارائه کنیم.»
بحث برگزاری همه پرسی در ماه‌های اخیر درباره لوایح مربوط به پیوستن ایران به اف‌ای تی اف مطرح بوده است. اما حالا برخی نمایندگان به دنبال آن هستند که موارد دیگری نیز به همه پرسی بگذارند
محمود صادقی نماینده اصلاح طلب تهران در این باره معتقد است: «بعضی از افراد که مخالف سرسخت لوایح مبارزه با پولشویی بودند مسایل دیگری علاوه بر این لوایح را به عنوان موضوع همه پرسی مطرح می‌کنند که تصمیم گیری درباره آن‌ها از طریق عادی به راحتی قابل انجام است؛ به نظر می‌رسد هدف آن‌ها لوث کردن اصل همه پرسی است.»
پیشتر اصلاح طلبان معتقد بودند که اگر نظام نمی‌تواند درباره لوایح مربوط به اف‌ای تی اف به نتیجه برسد می‌تواند این لوایح را به همه پرسی بگذارد تا مردم درباره آن‌ها اظهار نظر کنند.
البته همه پرسی مخالفان جدی دارد. شورای نگهبان یکی از مخالفان آن است. عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای در این باره گفته است: «کسی هراسی از رفراندم ندارد، ولی تا زمانی که مجامع قانونی هنوز وظایف خودشان را انجام نداده‌اند و مشغول انجام کار خود هستند، طرح همه‌پرسی را ضروری نمی‌دانیم.»
در میان دیگر نهاد‌ها تصمیم گیر همچون مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نیز مخالفان زیادی در این باره وجود دارد. می‌توان گفت: اکثریت اصولگرایان معتقدند نیازی به برگزاری همه پرسی نیست.
با این وجود هنوز نهاد‌های تصمیم گیرنده درباره لوایح اف‌ای تی اف تصمیم نهایی را اتخاذ نکرده اند. مجلس این لوایح را تائید کرده، اما شورای نگهبان سه لایحه را رد کرده و با پافشاری مجلس به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع داده شده است.
مجمع یک لایحه دیگر را تائید کرد، اما با وجود برگزاری جلسات متعدد به نتیجه نهایی درباره لایحه "پالرمو" و "سی اف تی" نرسیده است. لوایحی که مربوط به جرایم پولشویی و حمایت مالی از گروه‌های تروریستی است.
در آخرین جلسه روز شنبه هفته جاری تصمیم گیری درباره پالرمو به سال آینده موکول گردید. اف‌ای تی اف چندی پیش مهلت ایران را برای تصویب لوایح تمدید کرد.
اخیرا حسن روحانی با بیان اینکه نباید ۲۰ تا ۳۰ نفر درباره این لوایح تصمیمی گیری کنند از وضعیت این لوایح در مجمع ابراز نارضایتی کرده بود که با انتقاد آیت الله آملی لاریجانی رییس مجمع و محسن رضایی دبیر مجمع روبه رو شد.
محسن رضایی گفته است: «این حرف، حرف دوستانه‌ای نیست و قانونی هم نیست.»
رضایی همچنین اظهار کرد: «اینکه از تاخیرات مجمع انتقاد می‌کنند، درست نیست. هرچه تصمیمات کارشناسی‌تر باشد و به دیپلماسی کشور فرصت داده شود، بهتر است. نمی‌شود که ایران یک طرفه گام‌هایی را بردارد و طرف مقابل تعهدی ندهند. این تاخیر‌ها اگر روی حساب و کتاب باشد، منافع زیادی برای جامعه دارد.»
احمد توکلی دیگر عضو مجمع نیز سخنان روحانی را "اشتباه" و "غیردموکراتیک" خواند.
ادامه جدال رسانه‌ای
در سوی دیگر میدان جدال سنگین رسانه‌ای ادامه دارد. دو روز پیش عباس عبدی تحلیلگر و فعال سیاسی اصلاح طلب به تندی از عدم تصمیم گیری مجمع تشخیص مصلحت نظام انتقاد کرد.
او در یادداشتی نوشت: «اگر ساختار می‌تواند در موارد مهم دیگر مثل فیلتر تلگرام مساله را از طریق دستور یک بازپرس نهایی کند، بدون اینکه هیچ کس محل مشورت قرار گیرد، پس چرا در مورد اف‌ای تی اف اینقدر امروز و فردا می‌کند؟ به نظر بنده پاسخ آن در تضادی است که نزد بیشتر سیاستگذاران و تصمیم‌گیران وجود دارد. تضادی که در بطن جامعه است و به ذهن و روان آنان نیز رسوخ کرده است.»
به نوشته عبدی: «تضادی که موجب بن‌بست عملی و نظری شده است. از یک طرف اگر یک کالا کم یا گران شود همه مخالفان "اف‌ای تی اف" یک‌صدا فریاد می‌زنند و وامردم سر می‌دهند. از طرف دیگر می‌خواهند هم نفت بفروشند، هم پولش را به راحتی بگیرند و هم هر طور خواستند خرج کنند، به هر کس و هر گروهی خواستند بدهند و هم برای دنیا شاخه و شانه بکشند، و هر شعاری خواستند بدهند.»
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد که "در واقع تضاد اینجاست که به تبعات تصمیمات خود نمی‌خواهند ملتزم باشند. هم می‌خواهند با فیل‌بانان دوستی کنند و در عین حال از آنان در یک اتاق ۴×۳ میزبانی کنند."
عبدی نوشت: «مشکل اینجاست که اول انقلاب این تناقض‌ها و تضاد‌ها نبود. جامعه به تبعات شعار‌های خود ملتزم بود؛ و شجاعت این را داشت که اگر آن شعار‌ها و الزامات به بن‌بست می‌رسد با شهامت اعلام کند و تغییر سیاست دهد. ولی امروز کسانی از مبارزه و قناعت و مقاومت و ایستادگی سخن می‌گویند که ثروت آنان بی‌اندازه است. خانه‌های‌شان و حقوق‌های‌شان نجومی است. با لکسوس رفت و آمد می‌کنند و حقوق ۱۹ میلیونی را نیز کم می‌دانند. بعد هم می‌خواهند پرونده صهیونیسم و امریکا و کل استکبار جهانی را در منطقه ببندند.»
این انتقاد تند عبدی با واکنش تندر روزنامه کیهان روبه رو شد. این روزنامه مدت هاست تلاش می‌کند که لوایح مربوط به اف‌ای تی اف به تصویب نرسد و معتقد است حمایت از این لوایح خیانت به نظام و کشور است.
کیهان روز گذشته درباره یادداشت عبدی نوشت: «جماعت بزک کننده برجام، انتظار دارند شگرد راه بینداز و جابیندازی که نسبت به مجلس در ماجرای برجام به راه انداختند و به تصویب ۲۰ دقیقه‌ای برجام ختم شد، این‌بار درباره اف‌ای تی اف نیز کارگر شود.
کیهان در ادامه مدعی شد: «برخلاف جریان مأموریت دار و معذور که جز بزک باج دادن به دشمن، کار دیگری نمی‌شناسد، اعضای مجمع با دقت به بررسی ابعاد موضوع بپردازند؛ هرچند که گویا این برخی اعضای دولت هستند که با علم به مخالفت اکثریت اعضای مجمع، مایلند رأی‌گیری به تاخیر بیفتد.»
این روزنامه در ادامه با مخاطب قرار دادن عباس عبدی نوشت: «آقای عبدی طبق مأموریت- و مانند میرزابنویس‌ها- رد گم می‌کند؛ و اگر نه بهتر از هر کس می‌داند که ساکنان ویلا‌های ولنجک و لواسان و دارندگان دارایی‌های چند هزار میلیاردی و سواران لکسوس و پورشه، مخالف اف‌ای تی اف هستند یا موافقان و طراحان الحاق به آن؟!»
نیاز به اف‌ای تی اف
با وجود اینکه به نظر می‌رسد لوایح اف‌ای تی اف با مخالفت اکثریت مجمع روبه رو شده است، اما اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور می‌گوید تصویب این لوایح نیاز کشور است.
جهانگیری با انتقاد از خائن خواندن موافقان لوایح گفت: «این چه حرفی است اگر کسی گفت: این لوایح تصویب بشود خیانت به کشور است. شما یک نفر فعال اقتصادی و صاحبنظر در کشور پیدا کنید که با دنیا صادرات، واردات داشته باشد و معتقد باشد بدون این نوع تعاملات بانکی با دنیا می‌تواند کار اقتصادی انجام دهد، اگر یک نفر پیدا شد ما نظر وی را قبول خواهیم داشت.»
معاون اول رییس جمهوری افزود: «اگر بر تصویب و تایید لوایح اف‌ای تی اف تاکید می‌شود، چون نیاز و دغدغه کشور است که باید انجام شود نه اینکه صورت مساله را پاک کنیم و بگوییم به این لوایح نیاز نداریم، کسانی که در صحنه هستند و در میدان کار حضور دارند اذعان می‌کنند به این لوایح نیاز است تا بتوانند کار کنند.»
جهانگیری تاکید کرد: «البته برای هر کاری عوارضی وجود دارد، باید دور هم بنشینیم و در مورد آن گفتگو کنیم و مطمئن شویم و به همین دلیل این موارد به مراجع مختلف ارجاع داده شده تا دغدغه‌های خود را بیان کنند و راهکار‌های برطرف کردن دغدغه آن‌ها را پیدا کنیم، تا فرصت کار کردن و رفع مشکلات مردم و فعالان اقتصادی این موضوع نباید از صحنه حذف شود؛ و بایستی اصل باشد ضمن اینکه دغدغه‌ها هم دیده شود.»