مازندمجلس:دبیرکارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران گفت: باتری ها حاوی مواد خطرناکی مانند سرب، نیکل و کادمیوم هستند، این مواد در ترکیب با باران واکنش داده و عناصر به شدت خطرناک و سرطانزایی را آزاد می کنند و در نتیجه با شستشوی باران باعث تولید شیرابه های خطرناک می شوند.

عزیز عابسی با تاکید بر اینکه قسمت اعظم زباله های خانگی جزء مواد آلی هستند، اظهار کرد: با دقت در زباله های خانگی خواهیم دید که بخش بسیار زیادی از حجم مواد دور ریز خانواده ها به مواد آلی نظیر پوست میوه ها و سیفی جات اختصاص دارد.

وی زباله های کشورهای پیشرفته را فاقد مواد آلی دور ریز عنوان و تصریح کرد: در کشوری مانند آمریکا مشتریان، میوه و سیفی جات را به شکلی که در ایران به فروش می رسد تهیه نکرده و همه این محصولات با استفاده از صنایع تبدیلی فرآوری شده و در اشکال متنوع در اختیار مصرف کننده قرار دارد.

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر مازندران با ذکر مثالی اظهارکرد: به عنوان مثال محصول گوجه فرنگی در بازار به اشکال متنوع اعم از پوست کنده، خرد شده، آب گوجه، سس و رب گوجه در بسته بندی و کنسرو، با قیمتی پائین تر از مقدار خام آن محصول در بازار عرضه شده و مصرف کننده دلیلی بر خرید میوه خام نمی بیند.

وی ادامه داد: به دلیل وجود صنایع تبدیلی متنوع و متعدد، تولیدات در فصل برداشت بلافاصله فرآوری شده و به قیمت ارزان تر از محصول خام در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد، به طوری که قیمت کنسرو های محصولات در طی 10 سال گذشته تغییری نداشته و پائین تر از قیمت خرید و فروش مزارع است.

عابسی با اعلام اینکه زباله تولیدی حاصل از فرآورده های بازاری در این کشور تنها شامل بسته های نگهداری محصول است، گفت: به این ترتیب هیچ گونه زباله آلی در سطل زباله وجود نداشته و تنها پلاستیک ها برای استفاده در زباله سوزها و بازیافت جمع آوری می شوند.

نبود صنایع تبدیلی و دور ریز محصولات

عضو هیئت علمی دانشگاه انوشیروانی بابل با انتقاد از وضعیت فرهنگی و الگوی نادرست صنایع تبدیلی در ایران و مازندران گفت: متاسفانه به دلایل متعدد، در فصول برداشت هر محصولی در ایران، همواره با دور ریز و اتلاف بخش اعظمی از تولیدات مواجه هستیم که با داشتن صنایع تبدیلی این مشکل برطرف خواهد شد.

وی تثبیت قیمت ها را از دیگر مزایای وجود صنایع تبدیلی عنوان و خاطرنشان کرد: اگر فرآورده هر محصولی به شکل بسته بندی در کشور وجود داشته باشد دیگر دلیلی برای خریداری آن در قیمت های متنوع وجود نخواهد داشت.

عابسی با ذکر مثالی ادامه داد: مثلا در فصل برداشت سیب زمینی قیمت محصول به زیر هزار تومان هم رسیده اما در سایر فصول به بیش از 5 هزار تومان می ‎ رسد، این در حالیست که قسمتی از محصول به دلیل اشباع بازار در فصل برداشت خوراک دام شده و حتی دور ریخته می شود.

پسماندها و پردازش زباله

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران پسماندها را به 5 بخش کلی تقسیم بندی و اظهارکرد: پسماندها شامل انواع صنعتی، کشاورزی، بیمارستانی، خانگی و ویژه هستند که مشکل عمده ما مدیریت پسماند شهری یا همان خانگی است.

وی با بیان اینکه پسماندهای صنعتی عمدتا سمی بوده و باید با ملاحظات ویژه بررسی و پردازش شوند به تنوع زباله های بیمارستانی اشاره و تصریح کرد: غالبا تمام بیمارستان ها دارای زباله سوز بوده اما کلینیک های درون شهری و درمانگاه ها زباله های خود را وارد سطل زباله شهری می کنند.

عابسی تنوع زباله های شهری را بسیار متنوع عنوان و خاطرنشان کرد: علاوه بر زباله خانوارها و کلینیک ها، برخی زباله های سمی نظیر باتری ها، آفت کش ها و لامپ های فلورسنت، حجمی از زباله های شهری را در بر گرفته که اصلا توجهی به آنها نمی شود.

باتری ها زباله های فوق خطرناک

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با هشدار در مورد باتری های مستعمل و دور انداختن این ماده به شدت سمی تصریح کرد: اگر به موارد نوشته شده در پشت باتری ها دقت کنید متوجه خواهید شد که علامتی وجود داشته که نباید این ماده در سطل زباله قرار گیرد و دور ریز آن در سطل زباله یک جرم زیست محیطی به شمار می ‎ رود.

عابسی باتری ها را حاوی مواد خطرناکی مانند سرب، نیکل و کادمیوم دانست و در مورد خطرات ناشی از انباشت این مواد در محل های دفن زباله اظهار کرد: از آنجائی که محل های دفن و دپوی زباله استاندارد نیستند، این مواد در ترکیب با باران واکنش داده و عناصر به شدت خطرناک و سرطانزایی را آزاد می کنند و در نتیجه با شستشوی باران باعث تولید شیرابه خطرناک شده که مشکل کنونی مازندران است.

پسماند صنعتی پولساز

وی در تشریح پولساز خواندن صنعت پسماند به ذکر مثالی اشاره و تاکید کرد: با زیر نظر گرفتن یک سطل زباله بزرگ شهر طی یک شبانه روز شاهد خواهیم بود که چندین چرخ دستی و وانت حمل و تفکیک زباله در کنار آن ایستاده و هر یک زباله مخصوص خود را از آن جدا می کنند، بنابراین پول هنگفتی در این طلای کثیف وجود دارد که این تعداد از افراد درگیر آن شده اند.

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران با تصریح اینکه اطلاعات درست و شفافی در زمینه تبادل مالی در زمینه پسماند وجود ندارد، گفت: اتفاقات تاریکی در مورد زباله رخ می دهد که واضح نیست و آمار و ارقامی صحیحی درباره آن وجود ندارد.

وی با ذکر مثالی تاکید کرد: در یک شهر استان مازندران، فرد طرف قرارداد به ازای تفکیک زباله مبلغ 20 میلیون تومان به شهرداری پرداخت می ‎ کند اما در شهری دیگر، فردی 10 میلیون گرفته تا زباله های شهرداری را تفکیک کند، این تناقض ناشی از چیست و جالب اینکه درآمد فرد مذکور از این تعامل شاید به بیش از 200 میلیون تومان هم برسد.

عابسی نقل و انتقال عظیم مالی در زمینه پسماند را فاقد نتیجه و ثمره لازم دانست و تاکید کرد: علیرغم ارائه ارقام و گزارشات غیرشفاف در این زمینه اما هیچ مشکلی مرتفع نشده و معضل زباله کماکان به قوت خود باقی است، این بیانگر وجود شهرداری های ناسالم و بروز فساد دامن ‎ گیر در این نهادهای غیر انتفاعی است.

راهکارهای مدیریت پسماند

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل کاهش تولید زباله در مبداء را نخستین گام برای مدیریت پسماند برشمرد و خاطرنشان کرد: عدم مصارف بیهوده و بی جهت از پلاستیک ها کمک بسیار بزرگی به کاهش زباله می کند چنانچه در کشورهای پیشرفته تنها ظروف کاغذی یکبار مصرف مورد استفاده قرار گرفته و به هیچ عنوان ظروف پلاستیکی کاربرد ندارد.

عابسی از تفکیک زباله ها به عنوان گام بعدی در زمینه مدیریت پسماند سخن گفت و تاکید کرد: با جداسازی زباله های تر و خشک می توان زباله های باقیمانده را به سه شکل تولید کمپوست، مدفون کردن و استفاده در زباله سوز مورد پردازش قرار داد.

بهره گیری از فناوری پیشرفته در مدیریت پسماند

عابسی با ذکر مثال و مقایسه سیستم های کاربردی و سودمندی نظیر اسنپ و دی جی کالا که توانستند با استفاده از تکنولوژی روز بهترین سطح خدمات دهی را ایجاد کنند به استفاده مشابه از این فناوری ها در زمینه جمع آوری و پردازش زباله اشاره و تصریح کرد: می توان با ارائه یک اپلیکیشن مخصوص یا کد دستوری اپراتوری نسبت به جمع آوری و پردازش زباله در مبدا اقدامات شایانی انجام داد.

وی با تصریح اینکه با جمع آوری زباله و پردازش آن توسط یک قشر کارگر ساده و بعضا تبعه هرگز نمی توان پیشرفتی در زمینه پسماند داشت، تاکید کرد: با استفاده از ظرفیت های موجود می توان با در اختیار گذاشتن ظروف مخصوص تفکیک به خانواده ها و تماس آنان یا ارسال پیامکی به سرشماره ای خاص، برای جمع آوری مناسب آن اقدام کرد و حتی از کنار دریافت سود اینکار بخشی را به مصرف کننده اختصاص داد.

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران خاطرنشان کرد: حتی شرکت هایی می توانند تحت عنوان پسماند شکل گرفته و برای دریافت زباله خانوارها به صورت اپلیکیشن ها همانند شرکت های دی جی کالا و اسنپ خدمات نوینی ارائه کنند.

عابسی ویژگی شفافیت مالی در رویکرد چنین شرکت هایی را مهم ترین مزیت آنان اعلام و تصریح کرد: زمانی که شفافیت در هر زمینه ای وجود داشته باشد یقینا مردم استقبال کرده و می توان از این طریق مردم را به مدیریت پسماند و کاهش تولید زباله ترغیب کرد.