اختصاصی مازندمجلس: بابک مومنی دارای مدرک دکترای علوم و مهندسی سازه‌های آبی از دانشگاه مازندران است. وی از سال 1385 وارد سازمان جهاد کشاورزی شد و مسئولیت بخش مطالعات مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی را بر عهده گرفت. مومنی در مقطعی مسئول بخش روش‌های آبیاری شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور بود. او از سال 87 تا به امروز عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور است. مومنی و همکارانش بنیان‌گذار مطالعات و نظارت بر پروژه‌های آبیاری تحت فشار در استان مازندران از طریق خدمات مشاوره هستند. این استاد دانشگاه از زمان شروع مدیریت عظیمی در سازمان جهادکشاورزی مازندران، به عنوان مشاور فنی با این سازمان همکاری می‌کرد. مومنی در سال 91 مشاور عامل چهارم طرح جامع زهکشی اراضی استان مازندران بود. پس از اینکه عظیمی به عنوان مجری طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری شمال کشور در وزارت جهاد کشاورزی منصوب شد، مومنی به عنوان مشاور فنی و اجرایی وی انتخاب گشت. شش عنوان مقاله‌ی علمی پژوهشی، تالیف سه کتاب در حوزه مهندسی آب و ارائه 15مقاله علمی در کنفرانس‌های ملی و بین المللی که دو مورد آن اخیرا در همایش ملی مدیریت آب در مزرعه ارائه شد، نمونه‌ای از عملکرد دانشگاهی و پژوهشی مومنی است. همچنین تدوین سند راهبردی کشاورزی استان مازندران در 13محور از فعالیت های ماندگار مومنی در حوزه‌ی کشاورزی استان مازندران به حساب می‌آید.
گفت‌و‌گوی موثق با این چهره‌ی دانشگاهی در خصوص معضلات حوزه‌ی کشاورزی مازندران را می‌خوانیم:
ضرورت ایجاد ارتباط میان دانشگاه و بخش اجرا
مومنی در آغاز گفتوگو با اشاره به مسئولیت‌پذیری مدیران، گفت: افرادی که در مناصب مدیریتی قرار می‌گیرند باید مسئولیت کار خود را بپذیرند. اینکه مسئولین بگویند ما ویرانه‌ها را تحویل گرفتیم، درست نیست. این فرهنگ مردم را اذیت می‌کند.
وی ادامه داد: درباره‌ی این موضوع که چرا وقتی یک کشاورز مازندرانی می‌تواند 35 تا 40تن مرکبات برداشت کند، ولی متوسط تولید مرکبات بین 20تا25 تن است، فکر شده است. اینکه چرا شکاف تولید وجود دارد، بررسی شده است. به طور مثال اگر بتوانیم 30 الی 40 درصد ساختار مرغداری‌های موجود را ارتقاع دهیم و یا اصلاح کنیم، شاید دیگر نیاز به ایجاد واحد‌های جدید نباشد. طرح این موضوع یعنی باید ظرفیت‌های موجود را اصلاح کنیم.
مومنی با تاکید بر مهارت‌آموزی دانشجویان رشته‌ی کشاورزی عنوان کرد: در دانشگاه‌ها تا چه اندازه به دانشجو مهارت می‌آموزیم؟ در مورد فرمول‌ها و محفوذات سالیان سال است که با دانشجویان صحبت می‌کنیم. اما چرا نمی‌توانیم ظرفیت اشتغال ایجاد کنیم؟ علت این است که در دیگر کشور‌ها میان بخش دانشگاه و اجرا ارتباط قوی برقرار است. دانشگاه‌ها ظرفیت بخش اجرایی را در اختیار دارند، در حقیقت دانشگاه مهارت را در اختیار بخش اجرا قرار می دهد. اگر مهارت‌آموزی اتفاق بیافتد، بخش زیادی از مشکلات حل خواهد شد.
نظام مهندسی کشاورزی با جایگاه واقعی خود فاصله دارد
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور با بیان راهکارهای حل معضلات کشاورزی استان، گفت: اگر دو مسئله را جدی بگیریم و از شعار خارج شویم، بخش زیادی از مشکل اشتغال حل می‌شود. اولین مسئله مکانیزاسیون است. مکانیزاسیون نه فقط در بخش ماشین‌آلات، بلکه به زیر ساخت‌های تحقق مکانیزاسیون نیاز داریم. مسئله دوم نیز بحث سازمان نظام مهندسی کشاورزی است. اگر در این دو عرصه‌ی عنوان شده فعالیت کنیم و میان بخش اجرا و دانشگاه ارتباط موثر برقرار کنیم، یقینا استان مازندران با کمبود نیرو مواجه می‌شود. چون ظرفیت‌های استان مازندران اصلا محقق نشده است.
مومنی در ادامه عنوان کرد: ساختار‌هایی در دنیا شکل گرفته و ظرفیت‌سازی می‌کند. این ساختارها در کشور ما دچار مشکل است. نظام مهندسی کشاورزی این روز‌ها با جایگاهی که برای آن متصور می‌شدند، فاصله دارد. باید ابتدا زیرساخت‌های مکانیزاسیون را به وجود بیاوریم. محوری‌ترین طرحی که در بخش کشاورزی بعد از انقلاب در مازندران انجام شد طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری بود. بنا به آمار رسمی، مازندران 221هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد.
وی افزود: حدود 40تا50هزار هکتار در دامنه‌ها واقع شده که شرایط خاص خودش را دارد. البته این موضوع به این معنا نیست که این اراضی را نمی‌توان مکانیزه کرد. بهترین اراضی در شرق آسیا در دامنه‌ها واقع شده‌اند. 160تا170هزار در قسمت جلگه‌ای واقع شده که به کشت برنج اختصاص دارد. از سال 1370 که با استفاده از الگوی 1970ژاپن سامانه‌ای برای مدیریت مکانیزه کشاورزی تعریف شد. از سال 70 تا به امروز تنها 55هزار هکتار از این اراضی مکانیزه شده‌اند. با این تصاعد برای مکانیزه‌سازی باقی اراضی باید 50سال دیگر صبر کنیم. همان ساختار‌های سنتی که 50سال قبل در ژاپن اتفاق وجود داشت، قرار است 50سال آینده در مزارع ما اتفاق رخ دهد؟
ساختار کشاورزی ما برای 50سال قبل است
این استاد دانشگاه با تشریح ساختار اراضی کشاورزی استان مازندران بیان داشت: اراضی شالیزاری سنتی ما کرت‌بندی‌هایی هستند با اشکال هندسی مختلف، که مدیریت مستقیم مزرعه در آن امکان پذیر نیست. آب وارد شده به کرت باید از کرت بالادستی به کرت پایین دستی برود و عملا نشاکار و کمباین، نمی‌توانند وارد مزرعه شوند.
وی افزود: در طرح تجهیز و نوسازی اراضی، قرار بر این بود که ابعاد زمین منظم شود و به جاده دسترسی پیدا کند. دسترسی به کانال آبیاری و تخلیه آب مازاد در کانال زهکشی نیز از اهداف این طرح بود. این ساختار برای 50سال قبل است. امروز در مزارع شرق آسیا آبیاری با سیستم تحت فشار صورت می‌گیرد. امروزه در دنیا بحث استفاده از پهباد‌ها در کشاورزی مطرح است ولی ما هنوز زیرساخت‌های اولیه را نداریم و همین ساختار گذشته را نتوانسته پیاده کنیم و هنوز 100هزار هکتار در صف مکانیزه‌سازی هستند.
مومنی ادامه داد: باید از این‌ها اهداف عبور می‌کردیم اما هنوز در ابتدای راه مانده‌ایم. بسیاری از کانال‌های سطحی ما نیز هنوز به شکل خاکی بهره‌برداری می‌شود. به همین دلیل با تلفات آب مواجه هستیم. در بحث‌های اقلیمی دیگر نمی‌توان گفت مازندران استانی است که نمی‌داند با آب اضافی چه کند. مازندران در فصل کشت‌و‌کار با بحران آب مواجه است. مطالبی که عرض می‌کنم نتیجه‌ی یک خرد جمعی بوده که اسناد آن موجود است. ما در فصل زراعی با کمبود آب مواجهیم و در ایام زمستان با مشکل آبگرفتگی اراضی روبرو هستیم.
آب‌بندان‌ها جواهری در دشت‌های ما هستند
این پژوهشگر حوزه‌ی کشاورزی، ضمن تاکید بر مدیریت تحول آب در کشور تصریح کرد: ژاپنی‌ها پس از مطالعه‌ی اقلیم ایران به این نتیجه رسیده بودند که باید یک زهکش سراسری ایجاد شود. مشاورین ما با استفاده از دانش بومی به الگو‌های بهتری رسیدند. ما در دشت‌ها ظرفیت مناسبی به نام آب‌بندان‌ها داریم. آب‌بندان‌ها جواهری در دشت‌های ما هستند. آب‌بندان‌هایی داریم که با ارتفاع شش متر، امروز همانند یک سد خاکی از آن استفاده می‌شود. اگر ارتفاع دیوار آب‌بندان ها را اصلاح کنیم و سیستم‌های پمپاژ را روی آن‌ها مستقر کنیم در خارج از فصل کشت، روان‌آب و هرزآبی که به وجود می‌آید را می‌توان در آن جمع‌آوری کرد و استفاده‌های جانبی داشت.
مومنی ادامه داد: بحث پرورش ماهی و ماکیان و تفرج‌گاه‌هایی که می‌توان به وجود آورد، بسیار مهم است. همچنین ایجاد اکوتوریسم می‌تواند جاذبه‌های بسیاری ایجاد کند. ضمن اینکه می‌توان در فصل کشت نیاز آبی خود را مرتفع کنیم. باید به سراغ کشت کلزا برویم. کشت‌هایی که به دلایل مختلف برای کشور ما حیاتی است.
باید تشکل‌های کشاورزی را به وجود بیاوریم
بابک مومنی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور استان، و از پژوهشگران حوزه‌ی کشاورزی در پایان گفتوگو عنوان کرد: امروز باید تشکل‌های کشاورزی را به وجود بیاوریم. این تشکل‌ها باید کار را به شکل اقتصادی در دست بگیرند. هرگاه از بخش دولتی به بخش خصوصی و تعاونی گذر کردیم و به بخش تعاونی روی آوردیم، موفق شدیم. از اینکه دولت متولی همه چیز باشد دل بکنیم. دولت هم باید امکانات را به تشکل‌ها و مجموعه‌های فرهیخته بدهد. فارغ التحصیلان کشاورزی باید بتوانند شرکت مکانیزاسیون به وجود بیاورند و کشاورزان را نیز به عنوان سهامداران در کنار خود ببینند. دولت هم باید امکانات و مدیریت آبی را در اختیار آن‌ها قرار دهد که هم بهره‌برداری و نگهداری این کانال‌ها درست شود و هم اینکه به ظرفیت‌سازی بپردازیم. به طور مثال ساخت آب‌بندان. محاسبات می‌گوید آب بندان ظرف دوسال سرمایه‌‌ای که برایش خرج شده را برمی‌گرداند. اگر این اقدامات صورت بگیرد دیگر کسی جرات نمی‌کند از عدم سودآوری فعالیت‌های کشاورزی در کشور سخن به میان آورد. ما از نظر اقلیمی به کشور آلمان نزدیک هستیم. اعداد و ارقام می‌گوید مازندران 420هزار مساحت زیر کشت دارد. قریب به 800هزار هکتار زمین زیر کشت کشور آلمان ذرت علوفه‌ای است. برای چه استفاده می شود؟ آن ها ذرت علوفه‌ای کشت می‌کنند تا از آن به عنوان فضولات گیاهی در صنعت تولید بیوگاز استفاده کنند. بعد از راکتور‌های هسته‌ای آلمان که بزرگترین راکتور‌های جهان محسوب می‌شود. دومین بخش انرژی آلمان صنعت بیوگاز است. کشاورزی آلمان در خدمت صنعت انرژی است.