مازندمجلس: یورو نیوز در تحلیل خود می نویسد: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، از زمان آغاز به کار خود در سمت ریاست جمهوری از برجام به عنوان توافقی «بد» یاد کرده که باید با اعمال نظر آمریکا اصلاح شود و اگر نظر آمریکا اعمال نشود، آمریکا از این توافق خارج می‌شود. اما خروج آمریکا از توافق بین‌المللی هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ برای جهان چه پیامدهایی در پی خواهد داشت؟
ترامپ در عرض دو هفته عذر دو عضو تیم سیاست خارجی خود را خواست و دو عضو جدید را جایگزین کرد. رکس تیلرسون، وزیر سابق امور خارجه آمریکا و هربرت ریموند مک‌مستر، مشاور امنیت ملی این کشور که همیشه ترامپ را ترغیب به ادامه توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ (برجام) می‌کردند به ترتیب با مایک پمپئو، مدیر سازمان سیا، و جان بولتن، سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل، جایگزین شدند، سیاستمدارانی که همسو با ترامپ فکر می‌کنند و خروج از برجام را از اولویت‌های سیاست خارجی خود می‌خوانند.
برجام یک توافق هسته‌ای تاریخی بود که خروج از آن پیامدهای زیادی برای همه طرف‌های قرارداد خواهد داشت. به همان اندازه آینده مذاکرات احتمالی آمریکا با کره شمالی هم به خطر خواهد افتادترامپ درباره اختلاف نظرهای خود با تیلرسون درباره ایران بارها سخن گفته بود و در عین حال تاکید می‌کرد حرف آخر، حرف او است. با روی کار آمدن دو چهره جدید جمهوریخواه، می‌توان گفت که گاردریل‌های طرف آمریکایی در توافق هسته‌ای با ایران افتاده است و باید منتظر هر تصمیمی بود. در حال حاضر تنها دو مقام در کابینه ترامپ باقی ماندند که ماندن در توافق هسته‌ای را گزینه درست این راه می‌دانند. جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا و دن کوتس، مدیر اطلاعات ملی آمریکا تنها کسانی هستند که به ادامه توافق بین‌المللی میان ایران و آمریکا اعتقاد دارند.
ترامپ بارها درباره اصلاح برجام تا تاریخ ۱۵ ماه مه (برابر ۲۵ اردیبهشت) سخن گفته و تاکید کرده که اگر فرانسه، بریتانیا، روسیه، چین و آلمان کاری برای اصلاح این توافق با توجه به خط مشی آمریکا نکنند، این کشور تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را دوباره اعمال می‌کند. تعلیق تحریم‌ها به واقع اصلی‌ترین دلیل ایران برای پایبندی به برجام است. اگر چنین اتفاقی بیفتد ایران انگیزه‌ای برای ماندن در این توافق نخواهد داشت.
با دستور خروج از پیمان پاریس، ترامپ آمریکا را از چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر آب و هوا خارج کرد و برای خود سابقه خروج از تعهدهای بین‌المللی در چارچوب سازمان ملل را ساخت و نشان داد تصمیم کابینه او قابلیت اجرایی بالاتری نسبت به تعهدات سازمان مللی دارد.
خروج از برجام چه پیامی برای کره شمالی دارد؟
اگر تیم سیاست خارجی ترامپ تصمیم به خروج از برجام گرفته و موضعشان را نسبت به برنامه هسته‌ای ایران این چنین نمایش دهند، کره شمالی چه پیش‌بینی‌ درباره رابطه طولانی مدت با آمریکا خواهد داشت؟
برجام یک توافق هسته‌ای تاریخی بود که خروج از آن پیامدهای زیادی برای همه طرف‌های قرارداد خواهد داشت. به همان اندازه آینده مذاکرات احتمالی آمریکا با کره شمالی هم به خطر خواهد افتاد. اگر آمریکا از موضع خود نسبت به ایران عقب نشینی کند، کیم جونگ اون دلیلی برای اعتماد به ترامپ در طول مذاکرات هسته‌ای و برنامه موشکی پیونگ‌یانگ نخواهد داشت.
«باب کورکر» سناتور متنفذ جمهوریخواه و رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نگران پیامدهای منفی خروج از این توافق بوده و هشدار داده است که خروج از برجام می تواند پیامدهای منفی برای بحران جاری با کره شمالی داشته باشد. او در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌بی‌اس توپ را به زمین اروپایی‌ها انداخت و گفت: «به نظر من رییس‌جمهوری می‌خواهد از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود مگر آن که هم‌پیمانان اروپایی ما برای تنظیم چارچوب جدید همکاری کنند».
آمریکا از چین درخواست کرده بود که با تحریم کره‌شمالی شرایط را برای این کشور سخت‌تر کنند تا برنامه موشکی خود را متوقف کند. اما چین این ایده را اجرایی نکرد و آمریکا شیوه مذاکره را پیش گرفت.
اینک با خروج آمریکا از برجام، کره‌شمالی دست بالا را خواهد گرفت و با اعتماد به نفس وارد مذاکره با آمریکا خواهد شد. مذاکراتی که ترامپ آن را مفید و حذف برنامه هسته‌ای و موشکی کره‌شمالی به واسطه آن را محتمل خواند، آغاز می‌شود اما با بدبینی به پایبندی آمریکا به تعهدات احتمالی، احتمال پایبندی کره‌شمالی به مذاکرات و تعهدات آتی پایین است.
درخواست دهها نظامی سابق و سفیر آمریکا از ترامپ برای حمایت از توافق ایران
گروهی متشکل از بیش از یکصد مقام پیشین امنیت ملی آمریکا از دو حزب جمهوریخواه و دموکرات، از جمله پنجاه افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده و دست کم چهار سفیر سابق این کشور در اسرائیل در بیانیه‌ای ده دلیل برای حفظ توافق هسته ای ایران آورده‌اند.
از جمله دلایل «ائتلاف ملی برای جلوگیری از یک ایران مسلح به جنگ افزار هسته‌ای»، نظر بازرسان سازمان ملل متحد به کارآیی برجام، اهمیت حفظ آن برای ادامه روابط نزدیک با متحدان عمده اروپایی که از برجام حمایت می‌کنند و امکان رسیدن به یک توافق هسته‌ای با کره‌شمالی است که در صورت عدم پایبندی ایالات متحده به تعهدات بین‌المللی خود ممکن است تمایلی به مذاکره نشان ندهد.
کرنلیا ارنست، نماینده پارلمان اروپا و نایب رییس کمیسیون مربوط به مذکرات ایران، در مصاحبه‌ای با یورونیوز تاکید کرد اروپایی‌ها به هر قیمتی به برجام متعهد خواهند ماند چرا که برای خلع سلاح‌ هسته‌ای در جهان ابتدا «باید از آسیایی شروع کنند که سلاح‌های هسته‌ای زیادی در آن وجود دارد» و «نمی‌توانند اجازه دهند کشوری که به شکل خود خواسته گسترش انرژی هسته‌ای‌اش را کاهش داده است، دوباره به پیش از برجام بازگردد» امضاکنندگان این بیانیه اعتقاد دارند ادامه توافق هسته‌ای ایران می‌تواند نفوذ سیاسی و اقتصادی روسیه و چین در ایران را کم‌تر و کنترل شده کند. به اعتقاد این سیاست‌مدارن کهنه‌کار، کمرنگ شدن هم‌پیمانی استراتژیک ایران و روسیه، انتقال اسلحه و تسلیحات نظامی از روسیه به ایران را کنترل می‌کند.
امضاء کنندگان در این بیانیه می‌گویند: «پرزیدنت ترامپ باید حافظ تعهد ایالات متحده به توافق هسته‌ای ایران باشد. چنین امری مزایای بسیاری به همراه خواهد آورد و دست آمریکا را در برخورد با کره شمالی و هم‌چنین ایران تقویت کرده و به قابل اتکا بودن کلام آمریکا و نفوذ آن به عنوان یک رهبر جهان کمک می‌کند. ابطال آن هیچ هدف امنیت ملی را تامین نمی‌کند».
تلاش اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای
کرنلیا ارنست، نماینده پارلمان اروپا و نایب رییس کمیسیون مربوط به مذکرات ایران، در مصاحبه‌ای با یورونیوز تاکید کرد اروپایی‌ها به هر قیمتی به برجام متعهد خواهند ماند چرا که برای خلع سلاح‌ هسته‌ای در جهان ابتدا «باید از آسیایی شروع کنند که سلاح‌های هسته‌ای زیادی در آن وجود دارد» و «نمی‌توانند اجازه دهند کشوری که به شکل خود خواسته گسترش انرژی هسته‌ای‌اش را کاهش داده است، دوباره به پیش از برجام بازگردد».
ارنست با یادآوری موضع جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در قبال توافق هسته‌ای، گفت: «زمانی که با دکتر ظریف گفتگو کردیم به ما گفت شما در مقام افرادی بزرگ باید سیاست و استراتژی‌های خود را بدون نگاه به ایالات متحده پیش ببرید. ظریف به ما گفت ایران حتی در صورت خروج آمریکا از برجام حاضر است به تعهداتش عمل کند و ما در مقام اتحادیه اروپا به حرف‌های او باور داریم».
به گفته وی اروپا تلاش دارد به هر نحوی که شده برجام را حفظ کند، ‌ چرا که آمریکا «سیاست‌های کاملا عقب مانده و احمقانه‌ای» را در قبال ایران پیش گرفته و حتی بسیاری از دموکرات‌ها و جمهوریخواهان آمریکایی با «سیاست‌های احمقانه دولت ترامپ» مخالف هستند.
منزوی شدن آمریکا
نظر ارنست، تأییدی بر نگرانی وندی شرمن دیپلمات آمریکایی درباره ایزوله شدن آمریکا پس از خروج از توافق هسته‌ای است. شرمن معتقد است، انتصاب جان بولتن، «مردی که از حمله آمریکا به عراق دفاع کرد و فکر می‌کند آمریکا سال‌ها پیش باید ایران را بمباران می‌کرد»، راه را برای ترامپ برای خروج از برجام باز کرده است.
شرمن در این مقاله خود چاپ نیویورک‌ تایمز تاکید می‌کند، خروج از توافق هسته‌ای دست ایران را برای غنی‌سازی اورانیوم باز می‌کند و همان قدر که آمریکا به این توافق متعهد نمی‌ماند، ایران هم خود را ملزم به تعهد به توافق هسته‌ای نمی‌بیند. اما بیشتر از برنامه هسته‌ای روابط ترنس-آتلانتیک (هم‌پیمانی اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا) برای شرمن مهم است که اروپایی‌ها نسبت به تعهد آمریکا به ساز و کار هر توافقی مطمئن باشند. اگر آمریکا هم‌پیمان قابل اعتمادی نباشد، کشورهای اروپایی آمریکا را در معادلات بین‌المللی بازی نمی‌دهند.
به باور شرمن خروج آمریکا از توافق هسته‌ای موجب تیره شدن روابط ایالات متحده با هم پیمانان آسیایی نظیر کره‌جنوبی، ژاپن و هند می‌شود. این سه کشور قدرتمند آسیایی در راستای سیاست‌های آمریکا و توافق هسته‌ای میزان واردات نفت از ایران را کاهش دادند و با پایبند نبودن آمریکا به تعهدات خود، نمی‌توان انتظار پایبندی آنان به تحریم‌های یک طرفه آمریکا علیه ایران را داشت.