مازندمجلس: اختلاف منافع گروهها و بازیگران منطقه ای و بین المللی در شمال سوریه، فضای پیچیده ای شکل داده است.
اما دولت آنکارا عملا از شناسایی آنان بعنوان نیروهای خود مختار خودداری کرده است. دولت آنکارا شبه نظامیان کرد را یکی از متحدان جدی آمریکا در نبرد علیه جهادگرایان می داند و از آنها تحت عنوان "تروریست" یاد می کند. تصمیم ترکیه برای آغاز عملیات نظامی خود به شهر عفرین، زمانی گرفته شد که آمریکا اعلام کرد به نیروهای دموکراتیک سوریه متشکل از مبارزان کرد و عرب برای ایجاد یک "نیروی امنیتی مرزی" متشکل از ۳۰ هزار سرباز کمک خواهد کرد.
اعلام این تصمیم از سوی ایالات متحده آمریکا نقطه آغاز تنش بین ترکیه و امریکا و سبب بروز نگرانی هایی در بین مقامات ترکیه شد. مقامات رسمی ترکیه هدف از حمله نظامی به خاک عفرین را براساس حق دفاع مشروع خود، یعنی در امان نگه داشتن مرزهای جنوبی از تجاوز توسط این گروه با احترام به حفظ تمامیت ارضی خاک سوریه خواندند و خواهان مبارزه مستقیم با "ی پ گ" شدند.
از این رو ترکیه با همراهی نیروهای ارتش آزاد سوریه "FSA" که جزو مخالفین بشار اسد هستند در شب بیست و هشتم دی ماه ، طی عملیاتی تحت عنوان "شاخه زیتون" مبارزه مستقیم خود را علیه این گروه که مستقر در منطقه عفرین سوریه هستند، آغاز نمود.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور دولت آنکارا، ادامه حملات به عفرین را مشروط به پاک سازی و ایمن سازی مرزهای جنوبی ترکیه از نیروهای تروریستی دانست. در همین راستا اردوغان، از گسترش عملیات نظامی شاخه زیتون تا شرق سوریه یعنی شهر منبج تا مرز عراق خبر داد. هرگونه پیشروی ترکیه تا شعاع صد کیلومتری شرق عفرین میتوانست باعث رویارویی ارتش این کشور با نیروهای نظامی ایالات متحده مستقر در این منطقه شود. همین امر آتش تنش میان ترکیه و ایالات متحده آمریکا را که هر دو در ناتو هم پیمان هستند را شعله ورتر کرده است. در همین باره، وزرات دفاع امریکا صریحا حمایت از نیروهای شبه نظامی کرد را در جهت باز پس گیری شهر رقه از نیروهای داعش را جزو الویت های اصلی در سیاست خارجی خود اعلام کرد. رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا نیز در گفتگویی تلفنی با رجب طیب اردوغان، ضمن غیر قابل پذیرش خواندن حمله نظامی ترکیه، به طور مشخص از او خواست تا دست از تحرکات نظامی خود در سوریه بردارد و نگذارد نیروهای تحت امر او در جریان عملیات وارد درگیری با نیروهای ارتش آمریکا شوند. در مقابل هم ترکیه از آمریکا خواستار دست برداشتن از حمایت نیروهای «ی پ گ» شد. بنابرگفته های مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه، در طی بیانیه ای که از سوی کاخ سفید اعلام شد، دونالد ترامپ موافقت کرده است که از فرستادن سلاح برای کردهای سوریه دست بردارد. با این وجود، خبرها حکایت از این دارد که ارتش ترکیه، نیروها و تجهیزات نظامی جدیدی به جنوب سوریه برای حمایت از عملیات شاخه زیتون اعزام کرده است. دبیر کل سازمان ملل متحد نیز خواستار توقف فوری و بدون قید و شرط تنش ها در سوریه شده است. اما پس از این جریان اردوغان، خبر از سقوط یک فروند بالگرد ترکیه در عفرین داد که در جریان آن دو خلبان این بالگرد نیز کشته شدند. این روند نمی توانست روند مناسبی برای ترک ها و مناسبات آنها با امریکا باشد و تاییدی بر نگرانی آن ها از احتمال طولانی شدن جنگ و افزایش تلفات انسانی و مالی بود. زیرا که بیش از یک ماه از ورود نیرو های ترکیه به این شهر گذشته و ما هنوز شاهد این هستیم که درگیری ها به قوت خود باقی است و با تداوم در گیری ها در سوریه، دو کشور ترکیه و آمریکا نیز به چارچوبی برای باز کردن این کلاف پیچده پیدا نکرده اند. در این روند بود که رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا بر اهمیت روابط با ترکیه تاکید کرده و به منظور کاهش تنش ها با ترکیه در روز 15 فوریه به ترکیه سفر کرد و با مولود چاووش اوغلو همتای خود دیدار کرد، وی در این دیدار اظهار داشت دو کشور دارای مواضع و اهداف مشترکی در سوریه هستند اما برخلاف نظر تیلرسون، آنکارا معتقد است آمریکا از "یگان های مدافع خلق" که اردوغان آنها را تروریست می خواند، با فراهم کردن و ارسال سلاح از آنها حمایت و پشتیبانی می کند. در این باره رئیس حزب مخالف جمهوریخواه خلق در ترکیه از اردوغان خواست کانال های گفتگو با دولت سوریه را برای دستیابی به راه حل مشترک برای جنگ عفرین باز کند، اما وی به این درخواست پاسخ مثبت نداد.اما چه مسیری در این باره برای حل بحرانی وجود دارد که ترکیه نیز در شمال آن بازی جدیدی را آغاز کرد و به شکل مطمئنی نمی توان گفت بتواند این بازی را به اراده خود پایان دهد. ترکیه می داند اگر دو بازیگر اصلی سوریه یعنی روسیه و ایران که ترکیه با همراهی آنها روند مذاکرات آستانه را به شکل مناسبی پیش برده اند، منافع خود را در خطر ببیند، نه ترکیه می تواند به آنچه در عفرین می خواهد برسد و نه منطقه امن مورد نظر در مذاکرات به نتیجه مطلوب می رسد. در این میان، فضای متشنج و تنش بیشتر در مرز با ترکیه نیز می تواند باعث نقش برآب شدن مذاکرات چندین ماهه در این باره گردد. از این رو ترکیه مجبور است برای رسیدن به مقاصد خود با کمترین خسارت وارده، هماهنگی با دمشق، تهران و مسکو را بیش از گذشته در دستور کار قرار دهد. موفقیت گفت و گوهای صلح در باره سوریه از آزادی حلب به این سو در صحنه سوریه نشان داده است بدون رسیدن به توازنی از منافع طرفین نمی تواند به سمت کاهش تنش رفت. اقدامات یکجانبه و تکروهای بدون هماهنگ شده نه تنها لزوما به تامین منافع آن بازیگر نمی انجامد بلکه با اختلال در روند آنچه روی میز گفت و گو شکل گرفته، تصمیات منطقی برای آینده را نیز دچار چالش و همچنین منافع همه را به خطر می اندازد. ترکیه باید روند خروج آبرومندانه از عفرین را با همراهی دو بازیگر همراه خود، ایران و روسیه در دستور کار قرار دهد و در این روند، با بها دادن به دولت مرکزی سوریه، ساماندهی و مذاکره و تعامل با کردها را به دولت مرکزی بسپارند. زیرا که نه ترکیه می تواند به شکل دائمی در این منطقه حضور داشته باشد و نه سوریه تمایل دارد قسمتی از خاک خود به دست نیرویی دیگر چه ترکیه چه امریکا دچار تنش و نا آرام باقی بماند.
منبع : نامه نیوز