اعلام خبر افزایش قیمت حامل های انرژی و قطع یارانه ها کافی بود تا هم در فضای جامعه با توجه به مشکلات اقتصادی که با آن دست و پنجه نرم می کند و هم در فضای مجلس شورای اسلامی، نسبت به این لایحه یک نگاه منفی شکل بگیرد.
این نگاه منفی تا جایی نافذ بود که حتی ترکیب دولتی کمیسیون تلفیق هم نتوانست آرای نمایندگان را ۱۰۰ درصد با لایحه دولت همراه کند.
رای ناپلئونی کمیسیون تلفیق به کلیات لایحه بودجه
ترکیب کمیسیون تلفیق بودجه ۹۷ به ریاست غلامرضا تاجگردون از حامیان دولت و با حضور اکثریت حامیان دولت بسته شد؛ بنابراین انتظار می رفت لایحه بودجه با کمترین تغییر و با بالاترین آرا به کلیات آن، تصویب شود اما با کمال تعجب کلیات لایحه بودحه با ۴۸ درصد رای منفی اعضا و ۵۲ درصد رای مثبت در کمیسیون تلفیق به تصویب رسید. رای ناپلئونی اعضای تلفیق به کلیات لایحه بودجه ورق را برگرداند.
لاریجانی هم ناچار به موضع گیری علیه لایحه بودجه شد
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی که تا آن زمان در مورد لایحه بودجه اظهار نظری نکرده بود در کمیسیون تلفیق حاضر شد و در مورد افزایش نرخ حامل های انرژی و قطع یارانه های نقدی اظهار نظر کرد.
وی تأکید کرد: درباره نرخ بنزین هم حتماً شرایط مردم را باید در نظر بگیریم چرا که به هیچ وجه تنش در این زمینه به مصلحت نیست و نباید به طبقات پایین فشار بیاوریم.
رئیس مجلس ادامه داد: در رابطه با یارانه ها باید به طبقاتی که نیاز دارند مانند کارگران، روستائیان، کسبه خرد و افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی همچنان یارانه پرداخت شود؛ البته برای کمیته امداد و بهزیستی شرایط ویژه ای قائل شده ایم.
با اظهار نظر رئیس مجلس، مخالفان لایحه بودجه قدرت بیشتری گرفتند و تبصره های مربوط به افزایش قیمت حامل های انرژی و قطع یارانه ها از لایحه بودجه حذف شد.
خط و نشان های روحانی و نوبخت برای مجلس
علی رغم نهایی شدن لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق، اما نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه هنوز بر لایحه دولت در زمینه افزایش قیمت حامل های انرژی تاکید دارد . وی در صحن مجلس در جریان جلسه ارزیابی عملکرد قانون بودجه ۹۶ گفت: تبصره ۱۸ که دولت آورده دقیقا بر اساس بند الف ماده ۳۹ قانون برنامه ششم توسعه تدوین شده است که دولت تاکید کرده بود از طریق اصلاح قیمت حامل های انرژی مشکل اشتغال و تولید حل شود اما کمیسیون این بند را حذف کرد. به جای سوزاندن بنزین باید این پول را برای اشتغال خرج کنیم.
رئیس جمهور هم در مصاحبه تلویزیونی اخیر خود مجددا بر دو تبصره مربوط به افزایش قیمت حامل های انرژی و قطع یارانه ها تاکید کرد و گفت: به مردم در انتخابات دو وعده مهم دادم، به مردم قول دادم هم برای اشتغال تلاش مضاعف انجام دهم و هم برای رفع فقر مطلق. این دو هدف مهم را در بودجه ۹۷ هم آورده ام، در تبصره ۱۴ برای رفع فقر مطلق بودجه ای در نظر گرفته شده و در تبصره ۱۸ هم برای اشتغال اعتباراتی در نظر گرفته شده است.
رئیس جمهور از نمایندگان خواست این اهداف را که اهداف نمایندگان و ملت هم است با کمک به دولت در تصویب بودجه محقق کنند و گفت: امیدوارم در صحن علنی بودجه ای را تحویل بگیریم که دولت و رئیس جمهور بتواند قولی را که به مردم داده است مبنی بر رفع فقر و ایجاد اشتغال، عملی کند.
البته رئیس جمهور پیش از این نیز در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق خط و نشانهایی برای نمایندگان کشیده و تاکید کرده بود: «به مردم گفتم که می‌خواهم مشکل اشتغال را درست کنم. بر این مبنا مردم آمدند به من رأی دادند. من باید به مردم چه بگویم؟ بگویم من برای اشتغال برنامه ندارم. باید بگویم برنامه دارم، برای اینکه برنامه داشتم و در بودجه دادم به مجلس، اما مجلس به هر دلیلی آمد گفت من رأی نمی‌دهم. باید به مردم شفاف بگوییم».
روحانی صراحتا اعلام کرده است در صورتی که لایحه بودجه عینا به تصویب نرسد «مجلس» را بعنوان منشا عدم حل مشکلات معرفی خواهد کرد.
رئیس جمهور در جریان روند بررسی لایحه بودجه یک بار با روسای کمیسیون های مجلس و یک بار با هیات رئیسه کمیسیون تلفیق جلسه داشت که از دیدار اول خط و نشان های رئیس جمهور و از دیدار دوم تقریبا هیچ خبری بیرون نیامد.
احتمال مخالفت های جدی با لایحه بودجه در صحن مجلس/ رای ناپلئونی یا مخالفت کامل؟
نگرانی های مردم و نمایندگان نسبت به مسائل اقتصادی کشور، اصرار دولت به افزایش قیمت حامل های انرژی و قطع یارانه های نقدی، نارضایتی نمایندگان از عملکرد دولت در اجرای قانون بودجه ۹۶، گزارش دیوان محاسبات ازتفریغ بودجه ۹۵ و تخلفات نگران کننده دولت در این گزارش همگی باعث شده است که در مجلس فضایی منفی نسبت به بررسی کلیات لایحه بودجه وجود داشته باشد.
به نظر می رسد، منتقدان لایحه بودجه ۹۶ صبح روز یکشنبه ۸ بهمن ماه انتقادات جدی را به کلیات لایحه بودجه وارد خواهند کرد؛ بنابراین احتمالا کلیات لایحه بودجه ۹۷ در صحن علنی نیز مانند کمیسیون تلفیق با «رای ناپلئونی» به تصویب خواهد رسید.
روز یکشنبه در صحن جلسه علنی پس از ارائه گزارش کمیسیون تلفیق، ابتدا کلیات برنامه مورد بحث قرار می‌گیرد. در کلیات پنج نفر مخالف و پنج نفر موافق به ترتیب یک نفر مخالف و یک نفر موافق و هر نفر حداکثر پانزده دقیقه دیدگاه‌های خود را مطرح می‌کنند. پس از آن کمیسیون و دولت هر کدام حداکثر چهل و پنج دقیقه برای دفاع زمان خواهند داشت؛ سپس راجع به کلیات لایحه بودجه، رأی‌گیری خواهد شد. در بررسی کلیات، کفایت مذاکرات پذیرفته نمی‌شود.
در صورت رای آوردن کلیات، نمایندگان وارد بررسی جزئیات بودجه شامل بخش های هزینه ای و درامدی خواهند شد.