مازندمجلس: کمپین جذب نیروی القاعده پیش از آنکه داعش حتی آخرین پایگاه‌هایش را از دست بدهد آغاز شده بود و این تاکیدی بر اهداف این گروه شبه‌نظامی است تا منابع و نیرو‌های سایر گروه‌ها را تحت اختیار بگیرد.
به نوشته روزنامه گاردین، در حالی که خلافت داعش در بحبوحه تلفات انسانی، مادی و ارضی فرو می‌پاشد، القاعده برای پیروزی بر افراطگرایانی از داعش تلاش کرده است. کمپین جذب نیرو از تابستان گذشته آغاز شد، حتی پیش از آنکه داعش آخرین پایگاه‌هایش را از دست بدهد و این تاکیدی بر اهمیت مساله برد آن‌ها بر شبه‌نظامیان دیگر و کسب منابع از رقباست.
ماه اوت چنین تلاشی از سوی شبه‌نظامیان القاعده‌ای در الجزایر آغاز شد. منابع امنیتی محلی می‌گویند، ۱۰ شبه‌نظامی که با گروه کوچک وابسته به داعش در این کشور بودند، پس از اینکه با روحانیون وابسته به القاعده بحث و تبادل نظر کردند، بیعت خود را شکستند. دومین تلاش هم ماه سپتامبر در سوریه انجام شد.
در منطقه ساحل واقع در شمال آفریقا، مقام‌های ارشد القاعده به سراغ فرمانده این افراط‌گرایان رفتند که افرادش ماه اکتبر در حمله و کشتن چهار نیروی ویژه آمریکایی در نیجر دست داشتند.
در همان بازه زمانی، یک پایگاه خبری حامی القاعده در یمن گزارشی از "ندامت" بسیاری از شبه‌نظامیان داعشی منتشر کرد که از رویکرد مذهبی، رفتار و سوءرفتار رهبرانشان ناامید شدند و به تازگی به رده‌های آن پیوستند. در افغانستان هم گروهی از داعشی‌ها در ولایت دورافتاده، اما استراتژیک غور در مرکز افغانستان در مقابل طالبان شکست خورد.
چنین گزارش‌هایی مورد بررسی مقام‌های امنیتی غربی قرار می‌گیرد و آن‌ها تلاش دارند تا تکامل تهدیدی که از سوی داعش در ماه‌ها و سال‌های آتی به وجود می‌آید، درک کنند. برخی تحلیلگران معتقدند که القاعده اکنون از شبکه گسترده گروه‌های متحد و جناح‌ها در سراسر جهان به عنوان اهرمی برای اجرای حملات بیشتر علیه غرب استفاده خواهد کرد تا نقش پیشگام خود میان افراطگرایان را حفظ کند.
مقام‌ها نگرانند، وابسته‌های داعش که زمانی به عنوان "استانداری‌های خلافت" شناخته می‌شدند، ممکن است به عنوان یک پناهگاه امن به شبه‌نظامیان فراری از عراق و سوریه پیشنهاد دهند. همزمان با اینکه داعش تلاش می‌کند تا پس از یک تلاش ناکام در ایجاد یک قدرت منطقه‌ای جدید خود را بالا بکشد، وفاداری کسانی که از القاعده به سمت داعش رفتند و همچنین سایر نیرو‌هایی که از غیر القاعده جذب شدند، اصلی‌ترین عامل مقاومت داعش محسوب می‌شود.
تا به الان مقام‌های غربی گفته‌اند از زمان آغاز اولین حمله مهم داعش برای بازنگری در بیعت آنها، تنها شماری از شبه‌نظامیان و گروه‌ها در میان این شبکه مستقر شدند. یکی از مقام‌ها می‌گوید: این قطعا یک قطره است نه سیل.
بوکوحرام یکی از گروه‌هایی است که به شدت تحت نظر تحلیلگران قرار دارد؛ گروهی که به عنوان یک سازمان مستقل در شمال شرق نیجریه تشکیل شد و شش سال پس از آن در ۲۰۱۵ با داعش بیعت کرد. آن‌ها اکنون جدا شدند، اما گمان می‌رود که هر دو همچنان به ابوبکر البغدادی، رهبر داعش وفادار باشند. تحلیلگران می‌گویند گروه‌هایی شبیه بوکوحرام بعید است که در کوتاه مدت تحت تاثیر تحولات خاورمیانه قرار بگیرند.
به نظر می‌رسد که القاعده برای جذب حمایت مجدد عدنان ابو ولید الصحراوی، فرمانده گروهی که گمان می‌رود در اکتبر چهار نیروی ویژه آمریکایی در نیجر را کشته باشند، تلاش می‌کند. داعش مسوولیت این حمله را بر عهده نگرفت و این گمانه برای برخی تحلیلگران ایجاد شد که این گروه از مطیعان الصحراوی باشد.
یکی از مقام‌های غربی می‌گوید برخی داده‌ها حاکی از آن است که الصحراوی که اعلام وفاداری سال ۲۰۱۵ آن به داعش در ۲۰۱۶ پذیرفته شد، اکنون در حال تغییر روند بیعت خود به سمت القاعده است.
داعش در یمن هم برای جا انداختن جای خود تقلا کرده است و بخشی از آن را مدیون سلطه القاعده در آنجاست. یک سال پیش مقام‌های آمریکایی گفتند این دو گروه در یمن در سطح تاکتیکی همکاری دارند تا دشمنان داخلی مشترک خود را عقب بزنند. تحلیلگران می‌گویند، اخیرا هم جناح‌های داعش جذب القاعده شدند.
ناظران می‌گویند، گروه‌هایی که "بازیگران محلی مهم" هستند و نیاز اندکی به منابع مازاد دارند تمایلی نخواهند داشت که داعش را در کوتاه مدت رها کنند. در مقابل، کسانی با تعهد ایدئولوژیکی و شخصی کمتر به زودی دنبال جایگزین می‌گردند.
داوید گارتنستاین-راس، کارشناس بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن می‌گوید: خطر برای داعش واقعی است. گمان نکنم جدایی سریع رخ دهد، اما زمانی این چشمه پر پول خشک می‌شود و آن زمان برای افراطگرایانی که تعهدشان از طریق مزدوری بوده است، روابطشان شکسته می‌شود.
داعش درآمد هنگفتی از غارت، اخاذی و مالیات در اراضی تحت کنترلش در عراق و سوریه بین سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ داشت، اما نشانه‌های روز افزونی از خشک شدن منابع مالی آن پس از سقوط خلافت آن گزارش شده است.
مقام‌های امنیتی غربی می‌گوید پیش‌بینی تاثیر شکست‌های داعش روی تهدید شبه‌نظامیان افراطی علیه غرب دشوار است. داعش همچنان به تحریک حملات ادامه می‌دهد و همچنان ممکن است عملیات‌های تروریستی جاه‌طلبانه در اروپا یا آمریکا سازماندهی کند. کارشناسان غربی معتقدند، القاعده برای مدتی حملاتی علیه غرب نداشته است، اما این یک گزینه استراتژیک است نه نشانه ضعف.
یکی از مقام‌ها که خواست نامش فاش نشود، می‌گوید: هنوز زود است، اما کاملا مشخص است که داعش با اراضی، حیثیت و پول کمتر روند جذب نیرو را سخت‌تر ببیند و برای عملیات‌های مهم مجبور به گردآوری منابع می‌شود. اگر کسانی که قرار است از آن سود ببرند القاعده‌ای‌ها باشند، گمان نکنم کسی از آن به عنوان نتیجه ایده‌آل یاد کند.