مازندمجلس: سید محمد صدر مشاور وزیر امورخارجه و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت و گو با ایرنا گفت: ترامپ با آن ادبیات سخیف و پایین که راجع به مردم سیاه پوست آفریقایی و یا آمریکای جنوبی می زند قطعا یک نژاد پرست است.
طی هفته گذشته دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا با دو ناکامی در ارتباط با ایران در عرصه جهانی مواجه شد، نخست طرح موضوع ناآرامی های اخیر در کشور در شورای امنیت و تمدید تعلیق تحریم ها.طرح موضوع وقایع اخیر ایران در شورای امنیت علیرغم میل نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل با اکثریت آرای این شورا رد شد و جلسه شورای امنیت تبدیل به جلسه حمایت از برجام شد.از طرفی علیرغم اینکه ترامپ در دوره گذشته بر عدم امضای تعلیق تحریم ها تاکید و آن را بار آخر اعلام کرده بود اما بار دیگر مجبور شد این تعلیق ها را امضا کند و باز هم به تکرار گذشته اعلام کرد این آخرین تایید خواهد بود.توجه به این موضوعات در کنار اتفاقات و حوادث منطقه ای بهانه ای شد به سراغ سید محمد صدر عضو مجمع تشخیص مصلحت و دیپلمات اسبق وزارت امور خارجه برویم.مشاور وزیر امورخارجه کشورمان در این گفت وگو به شخصیت ترامپ رییس جمهوری آمریکا اشاره کرد و با توجه به سخنان سخیف وی درباره مردم آفریقا و آمریکا جنوبی ترامپ را قطعا یک نژاد پرست دانست و گفت: او نژاد پرستی است که هشت سال از رییس جمهوری بودن یک سیاه پوست به نام اوباما رنج برده است. وی موضوع برجام نیز در این گفت وگو ارزیابی کرد و از اینکه به استحکام موافقتنامه برجام و تلاش دو ساله تیم هسته ای کمتر توجه می شود اظهار تاسف کرد.صدر تئوری مرد دیوانه که از سوی برخی کارشناسان برای تبیین رفتارهای ترامپ ارائه می شود را رد می کند و بر این باور است که سیاست های ترامپ آمریکا را در عرصه بین الملل در انزوا قرار می دهد.به گفته وی با موضع گیری اخیر ترامپ در باره انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس فلسطینی ها دیگر تا زمانی که ترامپ رییس جمهور آمریکا است این کشور را بعنوان میانجی و بی طرف نمی شناسند.این دیپلماست سابق در این گفت وگو گریزی هم به سیاست های محمد بن سلمان مهم ترین متحد ترامپ در منطقه می زند و از علاقه روحانی به رابطه خوب با عربستان وعدم درک این کشور در تغییر دولت ایران صحبت می کند.مشروح گفت و گوی اختصاصی ایرنا با سید محمد صدر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش روی شما است؛
طی هفته های اخیر شاهد دو اتفاق در روابط ایران و آمریکا بودیم نخست تقاضای برگزاری نشست شورای امنیت از سوی آمریکا برای بررسی اعتراضات در ایران و دوم تمدید تعلیق تحریم ها از سوی ترامپ علیرغم شعارهایی که به ویژه در ماه های اخیر سر داده بود، ارزیابی شما از رویکرد رئیس جمهور آمریکا در این مدت چیست؟ بالاخره ترامپ چطور می خواهد با برجام رفتار کند؟
صدر: من یک نکته ای را برای شما بگویم، شاید این حرف کمتر شنیده شده باشد و آن این است که تجربه 30 - 40 ساله سیاسی من می گوید که رفتار سیاسی آدم ها بیش از آن که تحت تاثیر تفکر سیاسی آن ها باشد، تحت تاثیر شخصیت سیاسی آن ها است، شخصیت، جنم، روحیات و اینکه از نظر روانی متعادل است یا نیست. تندرو یا محافظ کار است، شجاع یا ترسو است، این ها مجموعه چیزهایی است که شخصیت فرد را می سازد و رفتار سیاسی او بر این مبنا است.باتوجه به این قضیه باید ببینیم شخصیت ترامپ چه شخصیتی است، البته طبیعتا تفکر و این شخصیت بعضی وقت ها روی هم سوار می شود و بعضی وقت ها در جهت عکس عمل می کند. در مورد ترامپ فکرش و شخصیتش هم جهت است. به لحاظ فکری قطعا و قطعا دیگر الان مشخص شده - البته من از روزهای اول و زمان انتخابات می دانستم ولی خیلی سند و مدرک نداشتم -که ترامپ قطعا یک نژاد پرست است، هیچ شکی در آن نیست.در حال حاضر در خود روزنامه های آمریکا این بحث ها مطرح است. حرفهایی که با آن ادبیات سخیف و پایین راجع به افراد سیاه پوست آفریقایی می زند، یا راجع به آمریکای جنوبی می زند. این ها نشان می دهد که ترامپ کاملا نژاد پرست است.در همین آخرین مصاحبه گفته است که ما چرا مهاجر آفریقایی بپذیریم، مهاجر نروژی بپذیریم، یعنی نژاد این بر نژاد آن برتر است. یعنی اینکه کاملا نژاد پرست است. شعاری هم که می گوید « اول آمریکا » و آمریکا باید دوباره برگردد منظورش آمریکای سفید پوست است. این هم تفکر نژادی است. در حال حاضر حدود 70 درصد مردم آمریکا سفید پوست هستند اما 30 درصد مهاجر هستند؛ از کشورهای مختلف، از چین، هند، کشورهای آفریقایی، همه جای دنیا هستند، اتفاقا این ها نخبگان هستند، در حال حاضر این ها پیشرفت آمریکا را تامین کردند و موفقیت آمریکا در رشد علمی و تکنولوژی و .... در این بوده که توانسته نخبگان دنیا را جذب کند و پیش ببرد. ترامپ این را در واقع نمی تواند تحمل کند، می گوید اول آمریکا.نکته جالب تر اینکه چون ترامپ نژاد پرست بوده، قبل از او هشت سال یک سیاه پوست رییس جمهور آمریکا بوده است. این مشخص است که به خاطر نژاد پرستی اش در هشت سال گذشته رنج بسیار برده است. همین که قیافه اوباما را نگاه می کرده و می دیده که یک سیاه پوست رییس جمهور آمریکا است رنج می برده و در حال حاضر تصمیم اش این است که هر کاری که اوباما کرده یک جوری خراب کند و از بین ببرد. یکی از آن ها برجام است. منتها (از بین بردن برجام)یک سری مشکلات دارد، اینکه در انتخابات می گفت این قرارداد شرم آوری است.
دلیل این موضوع چیست؟
همین نژاد پرستی است، یکی از ویژگی های نژاد پرستی ترامپ گرایش به اسرائیل است. یعنی چون اسرائیل هم یک دولت نژاد پرست است این ها با هم همخوانی دارند، یکی از دلایل مهم این است که اسرائیل با برجام مخالف بود بنابراین، این هم در واقع غیر از قضیه اوباما و نگاه ترامپ به وی، باعث می شود که با برجام مخالفت کند چون اسرائیل با ایران و برجام دشمن است.منتها در حال حاضر ترامپ با مشکلات جدی مواجه شده و آن اینکه اولا تمام متحدین اروپایی آمریکا مخالف هستند. چون به قول خانم موگرینی برجام نتیجه 12 سال مذاکره است که جواب هم داده، در واقع استراتژی برد - برد بوده و طرفین هم برد خود را کرده اند.آنها گفتند ما می خواهیم ایران به سلاح اتمی دست پیدا نکند و حالا خوشبختانه که ایران اصلا چنین هدفی ندارد. ایران هم گفته می خواهم تحریم ها برطرف شود، اینها به توافق رسیدند. یعنی هر دو به خواسته هایشان رسیدند.بنابراین همانطور که گفتم اولین مشکل ترامپ متحدین اروپایی است، البته اگر بخواهد پیش برود بحث سازمان ملل و قطعنامه شورای امنیت هم جزو مشکلاتش است اما یک نکته ای که متاسفانه دیدم که کمتر به آن توجه شده استحکام این موافقتنامه است یعنی واقعا طرف ایرانی مخصوصا آقای ظریف و تیم هسته ای آنچنان با تبحر و با کیاست - علیرغم اینکه مذاکرات نزدیک به دو سال طول کشید- آنچنان این توافقنامه را به لحاظ قوانین بین المللی تنظیم کردند که بهم زدن آن کار ساده ای نیست.غیر از این که اتحادیه اروپا پشت برجام است، چین و روسیه هم پشت آن است. پس این از مشکلات جدی آقای ترامپ است. دفعه قبل هم می دانید که همین حرف ها را زد، گفت آخرین بار است و اگر کنگره و اروپایی ها شرایطی را که من می خواهم را اعمال نکنند و این تغییراتی که باید در برجام داده شود، من دیگر رفع تحریم ها را تمدید نمی کنم.علاوه بر این خیلی از مسئولین و سناتورها و سیاسیون و نظامی های آمریکا طرفدار این هستند که برجام همچنان پابرجا بماند، این هم از مشکلات دیگر ترامپ است که مجموعه این ها باعث می شود که علیرغم اینکه گفته بود این دفعه تمام می کنم، نکرد و حال می رود چهار ماه دیگر و طبیعتا بعد از چهار ماه باز همین قضایا که اشاره کردیم هست، اینکه آن آدم نژاپرستی که به لحاظ روانی هم قطعا آدم متعادلی نیست، - با توجه به ویژگی شخصیتی که گفتم - بعد از چهار ماه چه اقدامی انجام خواهد داد، مشخص نیست. حتی خود وزارت خارجه آمریکا می گفت که ما در وزارت خارجه و مجموعه این وزارتخانه طرفدار ادامه برجام هستیم. این مطالب به ترامپ هم منتقل شده اما چون آدم غیرقابل پیش بینی است، ما نمی دانیم که چکار می خواهد بکند اما وزارت خارجه و کارشناسان آمریکایی هم نظرشان این است که برجام ادامه داشته باشد
با توجه به اینکه خود ساختار آمریکا هم به نوعی موافق برجام است، با این حال مباحثی مطرح می شود، رفتارهای غیر قابل پیش بینی ترامپ را در قالب تئوری « مرد دیوانه » تئوریزه می کنند و می گویند اتفاقا پشت این رفتارها فکر است و آمریکا هم می خواهد کارش را با این شیوه پیش ببرد، یعنی ساختار سیاسی آمریکا هم به نوعی این رفتارها را تایید می کند، نظرتان در این باره چیست؟
صدر: نه، اولا ساختار سیاسی آمریکا به این شیوه نیست که دیوانه پرور باشد، البته از آن طرف هم ساختار سیاسی آمریکا هم ساختاری نیست که اوباما پرور باشد. این ها هر دو در دو جهت استثنا هستند. یعنی آقای اوباما در حزب دمکرات استثنا است، ایشان هم به این صورت در حزب جمهوری خواه - البته مثل اینکه عضو حزب هم نبوده، اگرچه جرج بوش پسر هم دارای همین ویژگی ها بود اما مثل این نبود، یعنی در نهایت حزب جمهوری خواه برای او تصمیم می گرفت - اما در حال حاضر حزب برای ترامپ تصمیم نمی گیرد، او تصمیم می گیرد سپس با حزب هماهنگ می کند، بعضی از سناتورهای جمهوری خواه بعضا با همین قضیه با او مخالف بودند مخصوصا با حرف هایی که می زند. به طور مثال هر روز که از خواب بر می خیزد توییت می کند، بخشی از آن علیه دنیا و بخشی دیگری از این توییت ها علیه خودش است. الان حرف هایی که راجع به مهاجرت زده است عکس العمل زیادی داشت، به طوری که تلویحا مجبور شد حرف خود را پس بگیرد. حالا اگرچه چون آدم مغروری است حاضر نیست معذرت خواهی بکند ولی تا اندازه ای حرف خود را پس می گیرد. بنابراین اگر فکر بکنیم که دیوانه بازی خودش یک استراتژی است من چنین نظری ندارم.
ممکن است پدرخوانده های آمریکا برای تامین اهدافشان در پشت پرده از چنین شخصیتی برای ریاست جمهوری حمایت کنند؟
صدر: باید پرسید آن اهداف چه می تواند باشد، برای شما مثالی بزنم، چرا اوباما واقعا در دو دور رییس جمهور شد؟ به خاطر خرابکاری جورج بوش، به دلیل تفکر انزوا گرایانه و یا یک جانبه گرایانه ای که جورج بوش داشت، رییس جمهور شد که جبران کند. الان ترامپ شدیدتر از بوش است، به طوری که باعث شده آمریکا متحدین اروپایی خود را از دست بدهد. یعنی نه تنها جهان اسلام را از دست داد، نه تنها با آسیا مشکل پیدا کرد، حتی با اروپا هم این اتفاق افتاده است - دیک چنی معاون جورج بوش زمانی اعلام کرد اروپا دیگر پیر شده است و به درد نمی خورد - دیک چنی از خود جورج بوش تندتر بود و به ترامپ شباهت بیشتری داشت. یعنی یک بار آمریکا از نظر بین المللی منزوی شد، اوباما آن را برگرداند، اوباما با استراتژی همه جانبه گرایی، توجه به سازمان های بین المللی، مثل سازمان محیط زیست یا توافقنامه پاریس که ترامپ از آن خارج شد، همه این ها را جوری کرد که موقعیت آمریکا را بهتر از زمان جورج بوش پسرکرد، ترامپ در حال برگرداندن دوباره این ها است.بنابراین این که اگر حکومت و تفکر ترامپ ادامه پیدا کند مهاجرت معکوس از آمریکا شروع خواهد شد و تمام نخبگانی که باعث پیشرفت اقتصاد و تکنولوژی آمریکایی شدند، آمریکا را ترک می کنند، این طبیعتا به نفع آمریکا نخواهد بود.
در حال حاضر آمریکا رقابت تنگاتنگی با چین دارد، از طرف دیگر در سال های اخیر طوری جا افتاده بود که رهبر جهانی در اختیار آمریکا است و دنیا دنیای تک قطبی است. سیاست های ترامپ چقدر باعث شده تا رهبری آمریکا به چالش کشیده شود، از آسیا پاسفیک و توافق پاریس خارج شد، یا در یونسکو سخنانی را مطرح می کند، پول سازمان ملل را اعلام می کند که نمی دهد. با ادامه این سیاستها چه اتفاقی برای رهبری آمریکا می افتد؟
صدر: قطعا موقعیت آمریکا در جهان کاهش پیدا می کند، در این شکی نیست، می شود مثل زمان جورج بوش و حتی پایین تر. یک نمونه همان سیاست های نژاد پرستانه و سیاست احمقانه اعلام بیت المقدس بعنوان پایتخت اسرائیل است. هر کسی که الفبای مسائل خاورمیانه را بداند می فهمد که اعلام این قضیه یعنی صلح خاورمیانه کشک، یعنی دو دولت کشک. طنز ماجرا اینجاست که آقای ترامپ گفته بود که اگر بیایم، صلح خاورمیانه را حل می کنم، تو وقتی قرار است به صلح برسی باید حالت بی طرف داشته باشی که دو طرف قبولت کنند، سیاست ترامپ در حال حاضر باعث شده که دولت خودگردان دقیقا در کنار حماس و گروه های مقاومت قرار گرفته است، چیزی که از اسلو تا به حال خود آمریکایی ها زحمت کشیده بودند که آنها را از هم جدا کنند. من همیشه این را گفته ام که خاورمیانه یعنی سیاست خارجی دنیا، یعنی قضایای خاورمیانه آنقدر مهم است که بر روی سیاست خارجی کل جهان اثر دارد، ایشان آمده گفته من صلح خاورمیانه را به نتیجه می رسانم. خودش یک مانع بزرگ جلوی خودش ایجاد کرده، با این کار یعنی صلح قطعا تمام شد. یعنی دیگر فلسطینی ها، آمریکا را تا زمانی که ترامپ هست بعنوان میانجی منصف و بی طرف نمی شناسند و وضع یا همین است یا بدتر از این می شود، نه تنها به طرف صلح نمی رود حتی احتمال اینکه به طرف جنگ برود هم هست.در حالی که از قرارداد اسلو تاکنون چه عرفات و چه محمود عباس چنین صحبتی نکرده بودند، این نتیجه سیاست خارجی مشعشعانه ترامپ است.
بعد از به قدرت رسیدن ترامپ ما شاهد عقد قرارداد نظامی عربستان برای نزدیکی به ترامپ و ریخت و پاش های آنچنانی تحت عنوان قرارداد نظامی حدود 400 میلیارد دلاری بودیم. نزدیکی و اتحاد عربستان با آمریکا چه سرنوشتی خواهد داشت، آیا ترامپ آدم مطمئنی هست که عربستان با آن معامله قرن را انجام می دهد؟
صدر: عربستان در حال دگردیسی است و اینکه این دگردیسی نتیجه اش چه خواهد بود هنوز به صورت قطعی مشخص نیست اما آنچه که مسلم است این است که محمد بن سلمان هم دعواهای داخلی دارد و هم در مسائل خارجی شکست خورده است. عربستان مثل آمریکا درسیاست خارجی در حال شکست خوردن است، در قضیه سوریه شکست خورد، در آنجا داعش را بوجود آوردند که بشار اسد را ساقط کنند و بعد سوریه را بگیرند، در یمن فکر می کردند یکی دو ماهه همه جا را بمباران می کنند و آنجا را می گیرند، در آنجا هم شکست خوردند، در لبنان با آن کار بسیار بسیار نامناسب و غیرمتعارف که در واقع نخست وزیرکشور لبنان را گروگان گرفتند با توجه به اینکه اخبار آن از قطعیت این بازداشت خبر می دهد، طرف را خواستند، تا وارد آنجا شده با حالت بازداشت متن را پیش روی او گذاشتند که برو استعفا بده و به سرانجام نرسید و نتیجه اش برعکس شد، این ها می خواستند از طریق سعد حریری حزب الله و ایران را بزنند و در حال حاضر این موضوع برعکس شد، سعد حریری جدیدا در حمایت از حزب الله و ایران مصاحبه کرده است. از همه بدتر موضوع فلسطین است، درست است که عربستان هیچ وقت جز دولت های مقاومت نبوده و دولتی نبود که خیلی جدی بخواهد با اسرائیل مبارزه کند اما این طور هم نبود که فلسطین را بفروشد.در حال حاضر عربستان در کنار ترامپی قرار گرفته که می گوید بیت المقدس شرقی و غربی تماما پایتخت اسرائیل است، با این وضعیت مشخص است که موقعیتش را در کل جهان عرب از دست می دهد. قضیه قطر هم جزئی از این سیاست ها است. بنابراین عربستان بسیار سیاست خارجی ناموفقی دارد و بالاخره مشخص است که درگیری داخلی هم دارد، یعنی شاهزاده های عربستان آن گونه که شاید و باید محمد بن سلمان را قبول نکردند، از آن مهمتر در آینده علمای سلفی هم با اصلاحاتی که در حال انجام دادن است با وی مشکل پیدا می کنند
بالاخره در طول تاریخ همواره رقابت بین ایران و عربستان وجود داشته است. استنباط ما این است که جمهوری اسلامی هیچ گاه نخواسته و الان هم نمی خواهد حکومت عربستان ساقط شود، در عین حال شاهد اظهاراتی از سوی مقامات سعودی هستیم که نشان می دهد درک درستی از واقعیات منطقه و سیاست ایران ندارند؟ آیا مقامات عربستان واقعا دچار سوء تفاهم هستند یا می خواهند مشکلات داخلی را فرافکنی کنند؟
صدر: نکته ای که در این موضوع مهم است ما بهترین رابطه را با عربستان و کل جهان عرب در دولت اصلاحات داشتیم، این واقعیتی است که - با توجه به اینکه خود بنده مسئول روابط بودم و بسیار خاطرات خوبی از پیشرفت از آن دوران است، در کتاب خاطرات من هم هست - متاسفانه آقای احمدی نژاد که رییس جمهور شد نه تنها تمام اوضاع را کشور را به عقب برگرداند، جه در مسائل اقتصادی و چه در سیاست داخلی و خارجی، اخلاقی و فرهنگی، واقعا در همه بخش ها متاسفانه ایشان ضربه زد، از همه بدتر همین از بین بردن دستاوردهای سیاست خارجی دولت اصلاحات بود، وقتی احمدی نژاد به عربستان رفت ، حرفی که عربستانی ها می زنند این است که ما فکر کردیم که دولت آقای خاتمی سیاست هایی که داشت، در واقع سیاست های نظام است و هم او به ما خوشامد گفت و هم ما به او خوشامد گفتیم، احمدی نژاد که آمد و دستاوردها را خراب کرد، گفتند که فکر کردیم این سیاست های خاتمی بوده نه نظام جمهوری اسلامی، و این بزرگترین ضربه ای بود که دولت احمدی نژاد به نظام جمهوری اسلامی زد، که تا حد زیادی نظام را تخریب کرد و این تصویر را ارائه داد که نه سیاست های آقای خاتمی که تعامل بود و تشنج زدایی و اعتماد سازی، تمام شد. این موضوع را آن ها می گویند اما من در جواب عربستانی ها می گویم که دوره احمدی نژاد هم تمام شد. آقای روحانی که آمد واقعا می خواست رابطه خوبی با عربستان داشته باشد ، منتها آنها تعویض دولت را درک نکردند و هنوز برخوردشان با ایران مثل زمان آقای احمدی نژاد است و می گویند این همان است، اینجا این تغییرات شد، در عربستان ملک عبدالله و سعود الفیصل که آدم های پخته ای بودند، فوت کردند و کسانی آمدند که متاسفانه هم تجربه کافی را ندارند و هم شناخت لازم را ندارند، به اصطلاح جوان است و جویای نام، بعضی وقت ها جوانی باعث می شود کارهای ناپخته هم انجام بدهد، خیال می کند با یک سری اقدامات می تواند کاری از پیش ببرد. البته زمان باید بگذرد که این ها بفهمند که اشتباه می کنند و در آن وقت سیاست های جمهوری اسلامی ایران که برقراری رابطه خوب با همه همسایگان است عملی شود.
اخیرا در مقالات و رسانه ها از تعبیر جدیدی برای محمد بن سلمان استفاده می کنند و می گویند صدام حسین جدیدی در حال ظهور است شما چنین تعبیری را قبول دارید؟
صدر: من این تعبیر را به کار نمی برم. فکر می کنم این ها در نهایت به این نتیجه می رسند که سیاست هایشان اشتباه است، حضرت علی(ع) یکی از سفارشاتشان این است که با هر کسی دوست هستی، طوری دوستی کن که اگر زمانی دوست نبودی مشکل نداشته باشی و با کسی هم اگر دشمن هستی، طوری دشمنی کن که اگر زمانی دوست شدی دیگر خجالت نکشی.
سوال آخر درباره رویکرد اروپایی ها و مشخصا نگاه فرانسه به برجام است، آنها می گویند ما آن طرف در حال راضی کردن آمریکا هستیم، در عین حال نگرانی هایی راجع به بحث موشکی و پرونده بحث های منطقه ای ایران داریم و به اصطلاح می خواهند برجام را باز کنند و وارد مذاکرات جدید شوند. ارزیابی شما از این رویکرد اروپایی ها چیست؟
صدر: در قضیه برجام ایران هیچ مشکلی با اروپا ندارد، چه فرانسه و چه آلمان و حتی انگلیس که گاها در اجلاس سازمان ملل با آمریکا همراهی کرد، باز هم در مورد برجام به هیچ وجه مشکلی ندارد، این ها اتفاقا از آن طرف که بحث مذاکره را در جهت مثبت مطرح می کنند، یعنی می گویند که واقعا ما به این نتیجه رسیدیم که موضوع یمن را نمی شود بدون ایران حل کرد، بنابراین اگر ما بخواهیم قضیه یمن را حل کنیم حتما باید با ایران مذاکره کنیم، یعنی از دید مثبت به قضیه نگاه می کنند، اینکه در واقع ایران واقعا تاثیرگذار است و چون تاثیر گذار است و ما می دانیم بدون ایران نمی شود، می خواهیم با ایران مذاکره کنیم. بنابراین این چیز منفی نیست، آمریکایی ها وقتی این را می گویند، می گویند ایران باید گسترش نفوذش را متوقف کند، آن بحثی دیگر است، چه در مورد سوریه، عراق و چه در مورد حتی فلسطین، آن ها می دانند که ایران نفوذ دارد و آن ها این نفوذ را درک کرده اند، الان خود همین آقای مکرون گفته بود که ما به هیچ وجه نمی توانیم از جمهوری اسلامی برای نابود کردن داعش درسوریه قدردانی نکنیم . یعنی قبول دارند که اگر ایران نبود داعش نه در سوریه و نه در عراق به لحاظ سرزمینی ریشه کن نمی شد. بنابراین آن ها دیوانه بازی ترامپ را ندارند، واقعیات را می فهمند و در این چارچوب می گویند که می خواهیم مذاکره کنیم، حرف هم منطقی است، می گویند با توجه اینکه ایران در منطقه صاحب نفوذ است، از نفوذ ایران برای حل مشکلات منطقه استفاده کنیم.
منبع : نامه نیوز