البته تلاش شد مسئولان و یا نمایند‌ه‌ا‌ی از کارخانه ذوب‌آهن اصفهان به عنوان متولی تولید ریل ملی نیز در این هم‌اندیشی حضور یابند که تلاش‌ها در این‌باره به نتیجه نرسید و مسئولان ذوب‌آهن به صورت سازمانی حاضر به شرکت در این هم‌اندیشی نشدند.
به هر حال مقرر شد دستاورد خبری این هم‌اندیشی در قالب سه گزارش روی خروجی خبرگزاری فارس قرار گیرد.
آنچه امروز مطالعه می‌کنید مشروح سؤالات شرکت‌کنندگان در این نشست و خبرنگاران فارس و پاسخ محسن نوروزی مدیرکل دفتر فنی و بررسی طرح‌های راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در این حوزه است و دو گزارش دیگر در این حوزه، در روز‌های آتی منتشر خواهد شد.
فارس: در ابتدا توضیحاتی درباره اهمیت تولید داخلی ریل به جای واردات این محصول داشته باشید.
نوروزی: واردات ریل از چند منظر دارای اشکالات جدی است، یک مساله خروج ارز از کشور هست و مساله دیگر پروسه طولانی خرید از خارج از کشور؛ جدا از این مسائل، خرید از تولید کننده داخلی مزایایی مانند رشد تولید ناخالص داخلی به همراه خواهد داشت و همچنین برای کشور اشتغال ایجاد می‌کند که این امتیازات موجب شد زمانی که بحث تولید ریل توسط شرکت ذوب‌آهن اصفهان مطرح شود بسیار امیدوار شویم.
فارس: طبق اهداف سند چشم‌انداز بابت توسعه ریلی چه میزان ریل UIC60 در کشور نیاز است؟
نوروزی: ما در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل فقط به ریل UIC60 نیاز داریم، ریل U33 در خطوط فرعی و خطوط با اهمیت درجه دو استفاده می‌شود که به حوزه کاری ما مربوط نمی‌شود؛ هر کیلومتر خط ریلی به 120 تن ریل احتیاج دارد، همچنین برای احداث خطوط ایستگاهی 20 درصد به عدد یاد شده اضافه می‌کنیم بنابراین اگر رکورد 516 کیلومتر ریل‌گذاری برای سال جاری را در نظر بگیریم، حدود 62 هزار تن ریل برای احداث خطوط اصلی و حدود 12 هزار تن برای خطوط ایستگاهی نیاز داریم یعنی حدود در سال 74 هزار تن ریل برای ساخت 516 کیلومتر خط‌آهن نیاز داریم.
هزینه‌ای که در حال حاضر برای هر تن ریل صرف می‌شود نیز 2 میلیون و 900 هزار تومان هست.
فارس: آیا ذوب‌آهن اعلام کرده است که تاکنون چند هزار تن ریل U33 تولید کرده و در انبارها موجود دارد؟
نوروزی: کارخانه ذوب‌آهن ابتدا اعلام کرد که با توجه به خط تولیدی که از شرکت آلمانی خریداری کرده است، آمادگی دارد ریل با طول 36 متر به تولید برساند، در آن زمان ما پیشنهاد دادیم که اگر ذوب‌آهن توانایی دارد، ریل طویل با طول 100 متر تولید کند که البته این برای ما خیلی مطلوب‌تر هست زیرا در این صورت می‌توانیم برای پروژه‌های ریل گذاری، سیستم ریل‌گذاری طویل را راه‌اندازی کنیم؛ این مساله در آن زمان برای ذوب‌آهن میسر نبود و مسئولان وقت اعلام کردند که در مرحله فعلی توانایی انجام این کار را ندارند.
پس از انجام مذاکرات و تفاهمات صورت گرفته، مکاتبات کماکان نویدبخش بود و ذوب آهن اعلام می‌کرد که ما به زودی اولین محموله‌های ریل ملی را راهی بازار خواهیم کرد و در حال حاضر تنها منتظر ایجاد بازار هستیم و بنابراین توقع داریم از طرف شما به عنوان بازار به مجموعه ما دلگرمی داده شود، پاسخ ما نیز همیشه دلگرم‌کننده بود و اعلام می‌کردیم که ما به عنوان شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در کنار شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و شرکت قطارهای شهری (مترو) مشتریان بالقوه شما هستیم و همگی از تولید داخلی ریل استقبال خواهیم کرد.
این مکاتبات امسال نیز ادامه داشت، اواخر تابستان سال جاری از بخش بازرگانی ذوب‌آهن به ما اعلام کردند که آماده عقد قرارداد تولید ریل با شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور هستند.
فارس: نتیجه این مکاتبات به کجا انجامید؟
نوروزی: رقمی که برای معامله ریل بین شرکت ساخت و کارخانه ذوب‌آهن به تفاهم رسیدیم، 3 میلیون و 250 هزار تومان به ازای هر تن بود، این قیمت از رقم فهرست‌بهای سال 96 مقداری بیشتر است. در فهرست بها رقم ذکر شده 2 میلیون و 550 هزار تومان هست که به این عدد یک ضریب بالاسری 1.14 ضرب می‌شود که نتیجه 2 میلیون و 900 هزار تومان می‌شود که بازهم از رقم پیشنهادی دوستان ذوب‌آهن کمتر است؛ با وجود این اختلاف در قیمت، ما رقم پیشنهادی ذوب‌آهن را پذیرفتیم و در شرکت ساخت و توسعه برای خرید 25 هزار تن ریل درخواست ترک تشریفات مناقصه صادر کردیم و این درخواست را برای سازمان برنامه بودجه ارسال کردیم.
فارس: ا تلاش‌های مدیرعامل پیشین راه آهن، مقرر شد از کشور هند شمش تهیه شود و در کارخانه ذوب‌آهن نورد شود، این قضیه به کجا رسید؟ در بحث کیفیت ریل UIC60 تولیدیِ ذوب‌آهن، هنوز تایید نهایی صورت نگرفته؟
نوروزی: خیر هنوز نمونه‌های ریل UIC60 تولید شده، مورد تأیید واقع نشده است.
این نکته را نباید نادیده گرفت که اگر قرار باشد به همین صورت مساله پیش برود، همه کشور باید بسیج شوند تا ریل تولید شود، همانطور که همه نیروهای کشور متمرکز شده‌اند تا دو خودروساز به صورت انحصاری خودرو تولید کنند، به قول رئیس سازمان محیط زیست، صنعت باید در خدمت کشور باشد نه کشور در خدمت صنعت!
فارس: آیا امکان تولید ریل توسط کارخانجات دیگر وجود دارد؟ کارخانجات فولادی دیگر هم می‌توانند در این بازار ورود کنند؟
نوروزی: در حال حاضر فقط ذوب‌آهن توانایی تولید ریل دارد اما انحصار وجود ندارد و به عنوان مثال فولاد خوزستان هم می‌تواند در این بحث ورود و خط تولید راه‌اندازی کند البته خوب اگر به عنوان مثال سمت خوزستان و نزدیک دریا باشد، بسیار به‌صرفه‌تر هم خواهد بود در مقایسه با اصفهان و نزدیک کویر مناسب‌تر به نظر می‌رسد.