مازندمجلس: سعید جوادی آملی در میزگرد اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بیان کرد: اخلاق وقتی از جایگاه و خواستگاه اصلی‌اش مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد لااقل دو علم را پشت سر می گذارد و عالمان اخلاق دانش حکمت و عرفان را پشتوانه ی اخلاق می دانند.
 استاد حوزه‌ی علمیه قم تصریح کرد: این دانش ها صبغه آکادمیک و علمی و دیگری جان مایه ی انسانی و اصلی دارند که بدون آنها اخلاق محقق نمی شود. اخلاق از درون انسان ها می جوشد و این به سعه ی انسان برمی گردد که به توسعه ی انسانی وابسته است.
وی در ادامه بیان کرد: مرحوم هاشمی رفسنجانی از افرادی بود که در هر دوره و مرتبه ای که قرار داشت بر توسعه ی وجودی خود می افزود. او همواره در حال شدن و سیرورت بود و این توسعه ی وجودی بر اساس استکمالی است که آن را باور داشت.
جوادی آملی ادامه داد: مرحوم هاشمی یکی از سربازان وفادار برای امام راحل بود که در این راه همه چیز خود را قربانی می کرد و کمترین کاری که این جایگاه را متزلزل کند انجام نداد.
او ادامه داد: وقتی انقلاب پیروز شد هاشمی از سربازی به درجه‌ی افسری رسید و کنار امام قرار گرفت و توصیه‌ها و سخنان امام راحل را همواره مجری بود و هر جا ایشان را می‌فرستاد موفق برمی‌گشت.
استاد حوزه ی علمیه قم عنوان کرد: وقتی هاشمی فضای جنگ را دید و امام او را به مقام فرماندهی رساند این دوره‌ی سوم توسعه‌ی وجودی هاشمی است که دوران هشت سال جنگ را با عزت و عظمت فرماندهی کرد.
جوادی آملی ادامه داد: مرحله‌ی چهارم زمانی است که او به دوره‌ی سرداری می‌رسد و کشور را با وجود مشکلات و چالش‌های فراوانی که داشت تدبیر می‌کند.
او به زمان پس از رحلت امام راحل اشاره کرد و گفت: این مرحله در واقع مرحله‌ی برادری هاشمی برای رهبری است و در حقیقت این مرحله‌ی شرح صدر است یعنی در عین حال که کنار رهبری برادرانه ایستاد ناصحانه و مشفقانه نیز سخن می‌گفت.این التزام عملی و مشفقانه او با رهبری حرکت کردن از بهترین و ارزشمندترین حرکت های هاشمی است.
جوادی آملی در پایان گفت: هاشمی به مرحله‌ی تسلیم و رضا رسید و در این مرحله هم جان به جان آفرین تسلیم کرد.
آذربایجانی: هاشمی اخلاق گوشه‌گیری را به اخلاق مجاهدت تغییر داد
در ادامه‌ی این میزگرد حجت الاسلام آذربایجانی نیز در سخنانی عنوان کرد: یکی از اقداماتی که آیت الله هاشمی رفسنجانی در بحث اخلاق انجام داد تغییر نگاه از اخلاق گوشه گیری و سستی به اخلاق مجاهدت بود.
او با اشاره به آیات ۱۸ تا ۲۳ سوره ی توبه عنوان کرد: ما در قرآن هیچ کجا فضیلتی هم طراز با مجاهدت در راه خدا نداریم و این در این آیات به خوبی بیان شده است.
این پژوهشگر حوزه از ویژگی های برجسته ی آیت الله هاشمی را مجاهدت جانی، مالی و عرضی دانست و گفت: در این مجاهدت یکی از فضیلت های اساسی که باید نمودار شود سعه ی صدر است مجاهدت همیشه اینگونه نیست که راه های طی کردن و هموار داشته باشد بلکه مشکلات و مشقات زیادی هم ممکن است بر سر راه انسان به وجود آید همانگونه که در زندگی آیت الله هاشمی به خوبی می بینیم.
آذربایجانی نزدیک ترین ترجمه ی فارسی سعه ی صدر را دریا دلی دانست و گفت: در آیات و روایات مختلف، سعه ی صدر قرابت معنایی بسیاری با شرح صدر دارد.
او صبر و تحمل، تاب آوری، شکیبایی و بردباری را مؤلفه های اساسی سعه ی صدر دانست و بیان کرد: بحث سخن وری ملازم با شرح صدر است، سخنرانی هایی که مرحوم هاشمی قبل از انقلاب کرد منشأ روشنگری در بسیاری از افراد شده است و در حقیقت می توان هاشمی رفسنجانی را یکی از استوانه های روشنگری در قبل از انقلاب دانست.
این پژوهشگر حوزه با طرح این سوال که تا به کی باید صبر و سعه ی صدر داشت، گفت: مواقعی که حق شخصی فرد در میان است و سختی ها و زجرهای فراوانی در پی است باید تحمل کرد اما گاهی مصلحت اهمی وجود دارد که در این مواقع جای سکوت و سعه ی صدر نیست. در موارد نادری آیت الله هاشمی لب به سخن می گشود و حقایق بسیاری را بیان می کرد.