در این نشست آیت‌الله کعبی استاد خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم، صاحب نظر در فقه حکومتی و حقوق عمومی و نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری، حجت الاسلام حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام و استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، حجه الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، حجه الاسلام علی ذوعلم رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجه الاسلام احمد رهدار رییس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح و استاد حوزه و دانشگاه، کبری خزعلی نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و استاد حوزه و دانشگاه، فرشاد شریعت رییس دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه السلام، محمد حسین یادگاری رییس سابق جهاد دانشگاهی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، مهدی ناظمی اردکانی دبیر کارگروه مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد هادی همایون رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام، کاظم عبادی پژوهشگر و محقق حوزه فرهنگ، محمد لطفی زاده کارشناس مسایل فرهنگی و علی جوادی فعال فرهنگی حضور داشتند.
در ابتدای این جلسه جلیلی با تاکید بر اینکه جریان انقلابی نسبت به کشور و انقلاب اسلامی دغدغه مند است و به همین خاطر باید در این عرصه حضور فعال داشته باشد، گفت: باید رخدادهای مختلف را سایه به سایه دنبال کرد تا اقدامات صحیح مورد پشتیبانی و حمایت قرار گیرند و آنجایی هم که خطا یا اشکالی وجود دارد، تذکر داده شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: البته در مواقعی هم که برخی اولویت ها مورد غفلت قرار گرفته باید با یادآوری و تذکر مورد توجه قرار بگیرند و جریان انقلابی تمام تلاش خود را انجام دهد تا در چارچوب های قانونی نقش خود را ایفا کند.
وی افزود: البته این مساله تنها منحصر به قوه مجریه نیست و سایر دستگاه ها و نهادها ازجمله شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز در بر می گیرد.
عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام خاطر نشان کرد: با اینکه سالهاست عضو شورای عالی امنیت ملی هستم اما در انتخابات سال ۹۲ هم اعلام کردم که شورای عالی انقلاب فرهنگی مهم تر از شورای عالی امنیت ملی است زیرا فرهنگ زیربنای بسیاری از مسایل است.
وی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری درباره جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ایشان در سال ۹۲ این شورا را «قرارگاه مرکزی فرهنگی کشور» توصیف کرده و بر جنبه «سیاستگذاری» آن تاکید کردند، از این رو اهمیت، نقش و جایگاه مهم این شورا بر کسی پوشیده نیست.
جلیلی ادامه داد: اگر از تعبیر «قرارگاه» برای شورای عالی انقلاب فرهنگی استفاده می شود به معنای نقش «هدایت و عملیاتی» این شوراست و در این جلسه نیز قرار است تا ضمن رصد عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی، کارهای خوب آن را حمایت و پشتیبانی و ضعف های آن را متذکر شویم تا اصلاح شود.
خسروپناه: مشکلات شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ «تئوریک، ساختاری و منابع انسانی»
در ادامه این جلسه، حجه الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه با تاکید بر اینکه تاکنون این شورا نتوانسته منویات رهبر معظم انقلاب را تحقق بخشد، گفت: عملکرد ضعیف شورای عالی انقلاب فرهنگی نه در قیاس با آرمان ها بلکه در قیاس با ظرفیت های موجود است و ریشه اشکالات فعلی شورا ۳ بعد دارد.
خسروپناه بعد اول را مسایل «تئوریک» توصیف کرد و گفت: در بسیاری از حوزه ها هنوز ابهامات تئوریک وجود دارد و در حالی که این شورا یک نهاد تصمیم ساز است اما فاقد یک هیات اندیشه ورز است.
وی افزود: بعد دوم به «ساختار» ناقص شورا باز می گردد که به همین خاطر ارتباط ستادها با صف منقطع است.
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه بعد سوم را نیز «منابع انسانی» توصیف کرد و گفت: بسیاری از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی اساسا فرصت خالی برای وقت گذاشتن حتی برای شرکت در جلسات این شورا را هم ندارند زیرا به جز عضویت در این شورا، چندین شغل و کار دیگر دارند و با این روند طبیعی است که تحولی در عرصه فرهنگی اتفاق نیفتد.
وی افزود: متاسفانه برخی روسای کمیسیون های شورا فقط در همان دو ساعت مقرر جهت حضور در جلسات، برای این شورا وقت می گذارند.
پارسانیا: شأن سیاستگذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی مغفول مانده است
در ادامه، حجه الاسلام حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: شأن سیاستگذاری این شورا مورد غفلت قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه همین اشکال باعث شد تا مسایلی مانند اجرای سند ۲۰.۳۰ پیش بیاید، افزود: برای بازگشت جایگاه واقعی شورای عالی انقلاب فرهنگی باید سیاست های کلان مصوب این شورا از دولت های مختلف مطالبه شود.
پارسانیا تاکید کرد: نقشه مهندسی فرهنگی کشور بیش از ۴۰ جلسه وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی را گرفت اما متاسفانه امروز اجرا نمی شود، در حالی که جزییات آن نیز به گونه ای است که کاملا آماده اجراست.
ذوعلم: مشکل اصلی «فرهنگِ فرهنگ» است
در بخش دیگری از این نشست تخصصی، حجه الاسلام علی ذوعلم رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: متاسفانه امروز همه ما مقهور بوروکراسی شده ایم و به الگوی حکمرانی خوب نپرداخته‌ایم.
وی افزود: در حال حاضر در جمهوری اسلامی نهادها و شوراهای مختلفی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی امنیت ملی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، سپاه پاسداران، حوزه و... داریم اما نسبت هر یک از اینها با دیگری مشخص نیست و همین باعث بروز بسیاری از اشکالات شده است.
ذوعلم ادامه داد: معتقدم امروز یکی از مشکلات اصلی ما «فرهنگِ فرهنگ» است، یعنی بسیاری از خود اصحاب فرهنگ از شاخص های فرهنگ فاصله گرفته اند و تضارب آراء و مباحثه میان خود آنها رخت بسته است.
وی در پایان افزود: محافظه‌کاری، بی نظمی، مصالحه های نابجا و ... مواردی هستند که باید از میان خود اصحاب فرهنگ رفع شود.
ناظمی اردکانی: بزرگترین دستاورد تهاجم فرهنگی از صحنه خارج کردن شورای عالی انقلاب فرهنگی است
در ادامه این جلسه، مهدی ناظمی اردکانی دبیر کارگروه مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ریشه حل بسیاری از مشکلات کشور «فرهنگ» است و به همین علت اگر فرهنگ را در عرض دیگر مسایل قرار دهیم صورت مساله را متوجه نشده ایم.
وی افزود: بزرگترین دستاورد تهاجم فرهنگی دشمن این است که امروز توانسته این شورا را که اصلی ترین قرارگاه فرهنگی کشور است از صحنه خارج کند.
ناظمی اردکانی ادامه داد: مسیر تقویت انقلاب اسلامی از تقویت این شورا و مساله فرهنگ می گذرد ولی متاسفانه اقدامات شورای عالی انقلاب فرهنگی در اجرای پیوست احکام رهبر معظم انقلاب برای این شورا نهایتا تا ۱۰% پیش رفته است.
کعبی: شورای عالی انقلاب فرهنگی باید ضمانت اجرا برای مطالبه از سایر دستگاه ها را داشته باشد
در بخش دیگری از این نشست، آیت الله کعبی استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه مشکلات فرهنگی کشور دو بعد کلی دارد، گفت: این دو بعد «محتوایی» و «ساختاری» هستند.
وی افزود: منظور ما از فرهنگ، فرهنگ اسلامی است و رهبر معظم انقلاب نیز اخیرا در دیدار با اعضای مجلس خبرگان فرمودند «فلسفه‌ی ارسال پیامبران، هدایت مردم به بهشت و دور کردن آنان از جهنم بوده است» لذا حکومت اسلامی موظف به هدایت و فراهم کردن مسیر هدایت برای سعادت مردم است.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به اصل سوم قانون اساسی که بر «ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی» دلالت دارد، گفت: علاوه بر معیارهای دینی، طبق قانون اساسی نیز رشد فرهنگ کشور بر عهده حاکمیت است.
نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: متاسفانه همچنان نخبگان کشور ادراکات فرهنگی مشترکی ندارند و از سوی دیگر در عزم و اراده آنها برای حرکت به سمت مطلوب نیز خلل های جدی وجود دارد.
کعبی افزود: باید منشور جامع اسلام ناب بر پایه آموزه های اهل بیت علیه السلام تدوین شود و سپس این منشور به برنامه های معطوف به اجرا تبدیل شود.
این استاد درس خارج اظهار داشت: در بعد ساختاری نیز ساختار فعلی شورا پاسخگوی حل مشکلات نیست و باید شورای عالی انقلاب فرهنگی حداقل دو اقدام بنیادین جهت رفع این معضل انجام دهد: ابتدا «سیاست گذاری فرهنگی» انجام دهد و سپس «نظارت فرهنگی».
وی تاکید کرد: شورا باید قدرت تذکر، سوال، اخطار و مطالبه از سایر نهادها را داشته باشد تا مجددا اتفاقاتی مانند اجرای سند ۲۰.۳۰ رقم نخورد.
کعبی در پایان تصریح کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به عنوان متولی اصلی فرهنگ در کشور ضمانت اجرا برای پیگیری و مطالبه سیاست های کلان فرهنگی کشور از سایر نهادها را داشته باشد.
رهدار: لزوم توجه شورا به «دیپلماسی نخبگان»، «راهبری پایان نامه ها» و «تحول نظام تعلیم و تربیت»
در ادامه، حجه الاسلام احمد رهدار رییس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی باید «دیپلماسی نخبگان» را انجام دهد.
وی در توضیح ایده خود افزود: پیش تر هم اعلام کردم که ای کاش حدفاصل سالهای ۸۲ تا ۹۴ که موضوع هسته ای ایران بسیار داغ بود، ۷۲۰۰۰ عضو هیات علمی دانشگاه های سراسر کشور برای یکبار هم که شده از مراکز هسته ای کشور بازدید می کردند زیرا بسیاری از نخبگان ما از منابع قدرت کشور هیچ تصور درستی ندارند.
رهدار با تاکید بر اینکه نخبگان کشور باید با شورا ارتباط دائم و نزدیک داشته باشند، گفت: انجام این مهم بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ادامه این خلاء آسیب های بسیاری برای آینده کشور خواهد داشت.
رییس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح در ادامه گفت: علاوه بر این، شورا باید مشکلات واقعی کشور را احصا و طوری برنامه ریزی کند تا پاسخ آنها در پایان نامه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی روشن شود.
وی افزود: همچنین یکی دیگر از مشکلات اصلی امروز کشور نظام تعلیم و تربیت ماست که باید توسط این شورا متحول شود.
خزعلی: بسیاری از اعضای شورا به جایگاه واقعی شورا و نقش خود بی توجه اند
در ادامه این نشست کبری خزعلی نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و استاد حوزه و دانشگاه، ضمن انتقاد از ساختار این شورا گفت: متاسفانه بسیاری از اعضا نیز به جایگاه این شورا و نقش مهم خود توجه کافی ندارند و به تبع آن فعالیت خاصی برای حرکت و اصلاح فرهنگ کشور انجام نمی دهند.
وی افزود: روند بی نظمی ها در این باره تا حدی است که متاسفانه بسیاری از جلسات این شورا به بهانه های مختلف برگزار نمی شود.
یادگاری: موفقیت شورا در ارائه اسناد بالادستی، ناکامی در اجرای اسناد
در بخش دیگری از این نشست، محمد حسین یادگاری رییس سابق جهاد دانشگاهی با تاکید بر اینکه فرهنگ سایر عرصه ها ازجمله اقتصاد، پژوهش و بسیاری از مولفه های کلان کشور را در بر می گیرد، گفت: در مجموع شورا اسناد بالادستی خوبی ارائه کرده اما روند اجرایی شدن آنها تا امروز موفق نبوده است.
لطفی زاده: تعداد جلسات تعطیل شده شورا بیش از جلسات برگزار شده بوده است
در ادامه، لطفی زاده کارشناس مسایل فرهنگی با بیان اینکه اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار است قرارگاه فرهنگی کشور باشد، در درجه اول باید جلسات آن منظم برگزار شود، گفت: متاسفانه امسال تعداد جلسات تعطیل شده شورا بیش از جلسات برگزار شده آن بوده است.
جوادی: تداوم «انقلاب» در سایر عرصه ها، کلید ادامه حیات انقلاب اسلامی است
در بخش دیگری از این نشست جوادی فعال فرهنگی گفت: شرط ادامه حیات انقلاب اسلامی تداوم «انقلاب» در سایر عرصه هاست و اگر امروز بسیاری از علما و بزرگان نسبت به مشکلات مختلف فرهنگی هشدار می دهند به خاطر ناامیدی از برخی ساختارهای رسمی و بروکراسی است که اساسا ظرفیت تحقق آرمانهای انقلاب را ندارد.
همایون: اگر توزیع بودجه نهادهای فرهنگی دست شورا باشد، ضمانت اجرا حل خواهد شد
در ادامه محمد هادی همایون رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام گفت: ضعف شورا به خاطر ضعف ساختاری آن است.
همایون تاکید کرد: مشکل دیگر شورا این است که ضمانت اجرا برای مطالبه سیاست های کلان فرهنگی نظام از سایر دستگاه ها را ندارد و اگر توزیع بودجه نهاهای فرهنگی در اختیار این شورا باشد، ضمانت اجرای این شورا تامین خواهد شد.
شریعت: در غرب هر دانشگاه یک دولت سایه است
در ادامه فرشاد شریعت رئیس دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه السلام نیز گفت: در غرب هر دانشگاهی به معنای واقعی کلمه یک دولت سایه است جایگاه واقعی خود را دارد، از این رو اگر از برخی تجارب موفق غرب برای اصلاح وضعیت فرهنگ و آموزش عالی کشور استفاده کنیم، هیچ اشکالی ندارد.
جلیلی: مشکل اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی فرهنگ رفتاری حاکم بر اعضای شوراست
در پایان این جلسه سعید جلیلی ضمن جمع بندی سخن اساتید و کارشناسان در جلسه اظهار داشت: ضعفهای فعلی شورای عالی انقلاب فرهنگی باید توسط خود اعضای آن حل‌وفصل شود و قرار نیست این مشکلات توسط افراد دیگر یا موجودات ماورایی رفع شود و همچنان که مقام معظم رهبری هم فرمودند مهم ترین دارایی این شورا اعضای آن هستند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: مهمترین مشکل این شورا و شوراهای مشابه در فرهنگ رفتاری حاکم بر اعضای این شوراهاست و در صورتی که این معضل اصلاح نشود، سایر اقدامات ازجمله حل مشکلات ساختاری نیز نتیجه لازم را در بر نخواهد داشت.
جلیلی افزود: تعارف و ملاحظات غیرضروری، محافظه‌کاری، عدم اهتمام جدی به جایگاه و شأن این شورا و از مواردی است که در قدم اول باید این مسائل حل‌وفصل شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: وقتی رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند بنده با شما (اعضای شورا) پیش خدای متعال احتجاج خواهم کرد، یعنی اعضا در برابر مطالبات رهبری و وظایفی که دارند مسئول هستند و باید مورد مطالبه قرار گیرند.
وی در پایان افزود: اکثر مباحث مطرح‌شده در بسیاری از جلسات ازجمله شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند در اختیار عموم قرار گیرد تا مردم و نخبگان در جریان دیدگاه‌ها و مباحث مطرح‌شده در شورا قرار گیرند.