اختصاصی مازندمجلس: حدودا هفت ماه از انتخابات ریاست جمهوری گذشته است. تدبیر و امید با پیشتازی چند میلیونی و محبوبیت حداکثری خود توانست کرسی قدرت را در دستگاه مجریه بر دست گیرد و چهار سال دیگر تصمیم گیرنده سیاست های کلان کشور باشد. اینکه چه محرک هایی موجب آن شد که حسن روحانی چه در دوره قبل و چه در این دوره به ریاست جمهوری برسد، آشکار است و در بحث و قلم نگارنده در این یادداشت نمی گنجد.
اما از آنجایی که علاقه بسیار زیادی به روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی در سطح کلان دارم، علاقه مندم که رفتار و محرک های رفتاری مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری را بررسی کنم.
آنچه که در رفتار مردم ایران بسیار جالب است. نداشتن یک ثبات رفتاری است. به این معنا که ما قادر هستیم در کمتر از چند روز و یا چند ساعت با غلبه احساس بر وجودمان و یا وابستگی به خطاهای ادراکی تصمیم خودمان را عوض کنیم.
یک روز عاشق یک کشتی گیر هستیم، و سه روز بعد به او توهین می کنیم. یک روز بازیگری را می پرستیم و شبانگاه به صفحه اینستاگرام او هجوم می بریم.
اما غالب ترین و ملموس ترین این اتفاقات در روزهای اخیر درباره حسن روحانی، منتخب ملت ایران رخ داده است. او که هفت ماه پیش توانسته بود با غلبه بر موج های سیاسی به بالاترین میزان محبوبیت سیاسی خود برسد و از حمایت بازیگران و ورزشکاران برخوردار شود. شاهد یک نمودار نزولی است.
در کشوری که بازیگر، ورزشکار و فعال اجتماعی آن در کمتر از هفت ماه می توانند حرف خود را آنقدر راحت پس بگیرند، شاهد یک فاجعه اجتماعی هستیم. فقدان مهارت تصمیم گیری، شناخت دقیق مسئله و غلبه احساس در جامعه موج می زند.
آیا غیر از این است ؟!٬ مردمی که با پرسه زدن در شبکه های اجتماعی گمان می برند که به اطلاعات کافی دست یافته اند
و همه چیز را می دانند. توهم دانایی در شبکه های اجتماعی، خود شروع ندانستن است.
آیا حقیقتا مشکل اصلی ما در رابطه با افزایش عوارض خروج از کشور و یا افزایش قیمت بنزین است ؟!
چرا ما درباره مسائل جزیی این چنین خشمگین می شویم ؟ اما در رابطه با مسائل کلان و مهم کشور به شکلی سطحی عبور می کنیم ؟
آیا هیچ یک از ما درباره بودجه سال نود و هفت هیچ استوری، اعتراض و پستی به انتشار گذاشته است ؟
آیا می دانیم که افزایش شصت هزار میلیاردی بودجه در یک سال چه تبعاتی می تواند به بار داشته باشد ؟. آیا می دانیم که کاهش بودجه عمرانی به چه معناست ؟!
در کشوری که همه چیز آن بسیار سیاسی است و خوردن یک لیوان آب را در آن می توان با بینش سیاسی تحلیل کرد، چطور هیچ از سیاست نمی دانیم ؟
مشکل اصلی ما، توهم دانایی ، عدم مهارت تصمیم گیری و عدم تفکر سیستمی است.
هم این که در یک شب می توانیم تصمیم مهم و آینده ساز خود را عوض کنیم، هم اینکه می توانیم به عنوان یک بازیگر با چند میلیون دنبال کننده استوری بگذاریم که اشتباه کردیم، نشان از درک بالا و یا شعور بالا در اعلام اشتباه ندارد ! این به آن معناست که چقدر سطحی و احساسی به همه مسائل نگاه می کنیم. وقتی ملتی خود به چنین شکل عمل می کند، چطور می تواند از سیاستمدارانش انتظار عمل سیستمی داشته باشد ؟!
مگر سیاستمداران ما از فضا آمده اند ؟ آن ها هم از همین مردم اند. اینگونه است که برای نجات لحظه ای کشور ( با دیدی بسته و عدم توجه به آینده و نگاه سیستمی ) یک روز ایده انتقال آب از دریای خزر را می دهیم ! یک روز یارانه می دهیم ! یک روز قطع می کنیم ! یک شب تا صبح عوارض را سه الی چهار برابر می کنیم و گمان می بریم که فاجعه یک سیستم، یک شبه با تصمیم های لحظه ای ما تغییر می یابد؛ بدتر می شود، که بهتر نمی شود. ما هنرمندان بزرگ انتقال مشکل از قسمتی از سیستم به قسمتی دیگر هستیم. واژه حل کردن مشکل در دایره لغاتمان مفهوم پردازی نشده است.
برای لحظه ای از خودمان بپرسیم، چرا باید از انتخاب روحانی پشیمان باشم ؟!
آیا حقیقتا گزینه دیگری را که بتواند سیاست های مد نظر ملت را اجرا کند، پیش رو داشتیم ؟ کشور را فدای تمایلات حزبی نمی کنم و معتقدم که وضعیت موجود به دلیل فقدان مدیریتی است،که چندان تفاوتی در این حزب بودن و یا در جناح دیگری بودن ندارد.
اگر عمری باشد، سیاست های جدید دولت روحانی را در یادداشت هایی جداگانه نقد خواهم کرد. اما بد نیست خوب بدانیم که تغییر در سطح کلان، با تغییر خودمان شروع می شود. وقتی خودمان ندانیم، اجازه می دهیم که دیگران به ما بگوید که چه چیزی درست و غلط است.
محمد یوسفی آرامش، فعال اجتماعی