آنچه مسلم است، شرایط سیاسی و امنیتی عراق و سوریه هنوز تا دستیابی به وضعیت ایده آل فاصله زیادی دارد و زمان قابل توجهی طلب می کند.
از سوی دیگر با رشد کم نظیر استقبال عاشقان اهل بیت (ع) برای سفر به عتبات عالیات به ویژه در ایام اربعین و عاشورا و تاسوعای حسینی(ع)، کمک گرفتن از ناوگان ریلی برای جا به جایی مسافران از ایران به کربلا چه در زمینه کاهش هزینه های حمل و نقل زمینی و چه از نظر کاهش تجمع زائران در مرزهای مهران و شلمچه ضروری به نظر می رسد.
همچنین با توجه به آنکه عراق یکی از مهم ترین مقاصد صادراتی ایران است، انتقال ریلی محموله های صادراتی، هم در افزایش حجم صادرات ایران به عراق مؤثر است و هم در کاهش هزینه های حمل و نقل.
اگرچه احداث راه آهن «شلمچه ـ بصره» بارها از زبان مسئولان شرکت راه آهن و وزارت راه و شهرسازی در دولت های مختلف به عنوان موضوعی استراتژیک و مسیری راهبری که تکمیل آن از اهمیت بالایی برخوردار است، مطرح شده، اما تا کنون اقدامی برای تکمیل آن انجام نشده است.
حتی در بودجه سال ۹۵ نیز مبلغ ۱۵۰ میلیارد تومان برای احداث پل این خط آهن بر روی رودخانه اروند تخصیص یافت اما به دلیل آنکه طرف عراقی به تعهد خود عمل نکرد، اجرای فاز عملیاتی ساخت این خط آهن ۳۵ کیلومتری متوقف ماند.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی نیز در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۹۴ در سفری که به بصره داشت همراه با استاندار بصره، احداث این خط آهن را کلنگ زنی کردند. در این سفر مقرر شد ایران بخش پل رودخانه اروند را احداث کند و فرآیند ریل گذاری در خاک عراق نیز از سوی خود عراقی ها و با سرمایه گذاری این کشور انجام شود.
با این حال علی رغم گذشت دو سال از این توافق، هنوز از احداث این خط آهن خبری نیست.
عباس نظری، مدیرکل بین الملل شرکت راه آهن نیز در گفت وگو با خبرنگار مهر در ۱۲ مهر ماه این خصوص اظهار داشت: متأسفانه طرف عراقی با وجود گذشت دو سال از امضای قرارداد ساخت این خط آهن و کلنگ زنی آن، از اجرای این پروژه خودداری کرده و پای کار نیامده است.
توقف همه پروژه های ریلی عراق به دلیل مشکلات مالی
در همین ارتباط، «سلام جبور سلّوم» مدیرعامل راه آهن عراق در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار مهر در پاسخ به این پرسش که اقدامات شرکت راه آهن عراق تا کنون برای خط آهن شلمچه بصره چه بوده، اظهار داشت: راه آهن عراق در خصوص جابه جایی زائران از تهران به کربلا در سال جاری اقدامی به عمل نیاورد زیرا هنوز توافقات لازم به صورت کامل صورت نپذیرفته است، اما زوار ایرانی را از ایستگاه بصره به سمت کربلا جابه جا کردیم. امیدوارم با همکاری دوم راه آهن ایران و عراق و انجام برنامه ریزی های لازم بتوانیم سال آینده خدمات بهتری را به مسافران ارائه دهیم.
وی ادامه داد: فراخوان های لازم به منظور جذب شرکت های سرمایه گذار برای ساخت خط آهن شلمچه ـ بصره انجام شده؛ اما به دلیل مشکلات مالی موجود فعلا انجام این پروژه متوقف شده است. البته پیگیری های لازم در جهت احداث این مسیر در دست انجام است.
این مقام مسئول عراقی درباره کاربرد راه آهن شلمچه ـ بصره در بخش بار و حمل کالا تصریح کرد: این خط آهن در صورت احداث برای مبادلات تجاری بین عراق و ایران واقعا عالی است؛ البته در حال حاضر نیز حمل و نقل کالا و مسافر از این مسیر به طور مستمر از طریق جاده در حال حال انجام است اما تاسیس خط ریلی در این خصوص ضروری به نظر می رسد.
«سلوم» درباره حذف داعش از خاک عراق و آینده ارتباطات ریلی این کشور با ایران و سوریه گفت: در حال حاضر تمامی پروژه های داخلی عراق و همچنین پروژه های عمرانی این کشور با همسایگان متوقف شده است. ولی با آغاز بازسازی عراق و انجام مذاکرات لازم با کشورهای همسایه به دنبال ازسرگیری ارتباطات ریلی با آنها هستیم.
مدیرعامل راه آهن عراق خاطرنشان کرد: در حال حاضر خط آهن عراق ـ اردن ساخته نشده و راه آهن عراق ـ ترکیه از مسیر سوریه نیز متوقف شده است. دلیل این متوقف شدن ها، جریانات و اتفاقات داخلی سوریه است. ولی امیدواریم با ریشه کن شدن تروریسم در کشورهای عراق و سوریه امیدواریم شاهد تحولات مثبتی در حوزه ترانزیت باشم.
مترجم: آزاده پورصدامی