مازندمجلس: حسام‌الدین آشنا صبح امروز در سمینار حکمرانی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا که در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: موضوع حکمرانی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا نه تنها برای نخبگان و کارشناسان حوزه تامل برانگیز است بلکه رهبران منطقه را هم به پاسخ به چالش‌های سیاست‌گذاری دعوت می‌کند.
وی با بیان اینکه سخنانی که گری لوئیس اعلام کرد نشان از آینده شیرین و گوارایی برای منطقه ما ندارد، اظهار داشت: ایشان از منظر تغییرات آب و هوایی بحث را آغاز کردند و به احتمال وقوع جنگ بر سر آب رسیدند. ما در مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری تلاش کردیم برنامه‌ای پژوهشی به پیش ببریم که در یکسال و نیم گذشته در جریان بوده است و موضوع آن چشم‌انداز منطقه در افق 1404 بوده است.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: این مطالعه با همکاری بیش از 100 نفر از محققان کشور و کارگزاران سیاست خارجی و پژوهشگران آزاد شکل گرفته است. هدف این پروژه برآورد آینده‌های محتمل در منطقه با توجه به پویایی‌های داخلی و سیاست خارجی کشورهای منطقه و تعامل سیاست داخلی و خارجی کشورهای منطقه با سیاست‌های کشورهای بزرگ در منطقه است.
آشنا با بیان اینکه حکمرانی در سرآغاز قرن بیستم درست مانند سده‌های قبل از اصول ساده سرکوب مخالفان توسط حاکمان و به زنجیر کشیدن ضعفا توسط اقویا پیروی می‌کرد، تصریح کرد: امروز برخلاف سده‌های قبل، دوران حکمرانی‌های ساده به پایان رسیده ‌است. پیشرفت در فناوری ارتباطات انسان‌های بیشتری را به پیوند با یکدیگر فرامی‌خواند؛ فلسفه حقوق رعایا را دعوت می‌کند تا به شهروندانی صاحب رای و قدرت و البته مسئولیت تبدیل شوند. توزیع عادلانه‌تر ثروت در جهان، مردم و کشورها را تا حدی به دانش و قدرت مجهز کرده است و خودآگاهی سیاسی خواستار پیوند دادن همه این دستاوردها با کرامت انسانی و حق تعیین سرنوشت، امنیت و بهروزی برای همه ملت‌هاست.
وی با بیان اینکه منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا در یک دهه گذشته تجربیات دردناکی را به بهای جان میلیون‌ها نفر پشت سرگذاشته و احتمالا تجربه‌های به مراتب بدتری را انتظار می‌کشد، خاطرنشان کرد: خیزش افراط‌‌گرایی، تضعیف مردم‌سالاری و بحران هویت ملی در بسیاری از کشورهای این منطقه شایع است. افزایش نامتعادل جمعیت، نگرانی‌هایی را در خصوص توانایی دولت‌های ناکارآمد در پیشبرد توزیع عادلانه ثروت، گشودگی فضای سیاسی و تامین رفاه اجتماعی تحمیل می‌کند.
این استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق با بیان اینکه مشروعیت بسیاری از حکومت‌های این منطقه به طرز بی‌سابقه‌ای کاهش یافته است، ابراز داشت: فضای مجازی نقش تعیین کننده‌ای در جهت‌گیری انتظارات قشر جوانان و طبقه متوسط ایفا می‌کند. منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا پیشتاز رشد مصرف‌کنندگان شبکه‌های اجتماعی در جهان هستند. با توسعه دسترسی‌های مخاطبان به مسیرهای ارتباطی متنوع در شبکه‌سازی‌های اجتماعی، فرآیندهای ارتباطی یک سویه تبلیغات سیاسی دولت‌ها امکان تاثیرگذاری گسترده خود را از دست داده است.
آشنا با بیان اینکه شبکه‌سازی در بستر رسانه‌های اجتماعی قدرتی به کاربران داده است که می توانند اطلاعات را از طریق مسیرهای گوناگون به دست بیاورند و در برابر تبلیغات سیاسی پرحجم ایمن شوند، عنوان کرد: استفاده از قدرت تاثیرگذاری‌های مردم بر مردم به‌جای استفاده از قدرت تاثیرگذاری نظام سیاسی بر مردم در تبلیغات سیاسی، از نتایج مهم رشد این شبکه‌ها در منطقه بوده است. همین موضوع به کاهش قدرت اقناع دولت های منطقه منجر شده است.
وی ادامه داد: این دگرگونی‌ها نشان می‌دهد قدرت نرم‌افزاری و کیفیت حکمرانی نسبت به وجه خشونت و سخت ­افزاری نقش مؤثرتری در بقا و ارتقای حکومت‌ها ایفا می‌کند.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور با بیان اینکه در کنار سایر چالش‌های این منطقه، یکی از مهمترین روندهای محیط زیستی و اقتصادی آن، بحران کمبود آب است، یادآور شد: تا امروز در مواجهه با این بحران، برخی از دولت‌های منطقه از دیگران موفق‌تر بوده‌اند. میزان موفقیت در غلبه بر این چالش، راهنمای خوبی برای نشان دادن ژئوپولیتیک جدیدی است که بر اساس برتری مجموعه‌ای از کشورها در منابع آب نسبت به دیگران شکل گرفته است.