سعید میرجلالی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به فعالیت‌ها و اقدامات کارگروه صیانت از حقوق ناشران، مولفان و مترجمان عنوان کرد: این کارگروه در تلاش است با پیگیری پرونده ناشران شاکی حق آن ها را با طرح شکایت در مراجع قضایی از سودجویان و دلالان بگیرد.وی با بیان اینکه دامنه کپی‌های غیرقانونی کتاب در سال‌های اخیر بسیار گسترده شده است، گفت: اغلب کتابفروشان درگیر و آلوده این کار شده‌اند به غیر از تعدادی که از قدیم به صورت سالم کار خود را انجام می‌دهند و در این میان اغلب ناشران تاکنون به صورت مستقیم برای طرح شکایت اقدام نکرده‌اند تا اتحادیه را به عنوان وکیل تام‌الاختیار خود انتخاب کنند و پیگیر کارهایشان باشد.
میرجلالی با اشاره به شناسایی برخی پایگاه‌های قاچاق کتاب، افزود: تاکنون چندین پایگاه قاچاق کتاب در شهرهای اصفهان، قم، شیراز و تبریز را شناسایی کردیم و به مسیری رفتیم تا بتوانیم از طریق مساله اغلب ناشران تاکنون به صورت مستقیم برای طرح شکایت اقدام نکرده‌اند تا اتحادیه را به عنوان وکیل تام‌الاختیار خود انتخاب کنند و پیگیر کارهایشان باشد قضایی پیگیر کار شویم و اقدامات قانونمند شود به همین دلیل با یک دفترخانه و وکیل حقوقی برای طر شکایت هماهنگ کردیم.
وی دامنه رواج کپی‌های غیرقانونی را فقط به تهران ندانست و یادآور شد: الان با توجه به ماشین‌آلات چاپ جدیدی به کشور وارد شده است، حتی در شهرهای کوچک نیز عده‌ای با دستگاه‌های ریسوگراف یا کپی تن به این کار می‌دهند، به طوری که یک یا دو جلد از کتاب ناشران را خریداری می‌کنند و با استفاده از دستگاه اسکن در قالب فایل دیجیتال یا توسط دستگاه‌های ریسوگراف به تکثیر غیرقانونی آثار می‌پردازند.
دبیر کارگروه صیانت از حقوق ناشران، مولفان و مترجمان با بیان اینکه در برخی شهرهای کوچک بسیاری از کتاب‌ها را که کپی کرده‌اند سیمی می‌کنند، گفت: گاهی این کتاب‌ها را با قیمت بسیار پایین یا حتی بالا به دست دانشجو یا مخاطب می‌رسانند، به طوری که قیمت کتاب کپی شده بیشتر از کتاب اصلی می‌شود ولی چون خریداران آگاهی ندارند، برای یک کتاب بدون کیفیت مبلغ بالایی پرداخت می‌کنند، آن هم به دلیل شرایط روانی است که فروشنده به کار می‌برد و می‌گوید که کتاب موجود نیست یا نایاب است.
وی ادامه داد: خریداران شهرهای دور به دلیل عدم دسترسی به منابع اصلی، مجبور می‌شوند برخی کتاب‌ها را با کیفیت پایین و قیمت بالا خریداری کنند اما در شهرهای کلان مثل شیراز یا اصفهان تکثیر غیرقانونی به شکل دیجیتال و ریسوگراف انجام می‌شود.
میرجلالی با اشاره به کیفیت بسیار خوب برخی کتاب‌های کپی پرفروش، عنوان کرد: گاهی وقت‌ها کتابی که به چاپ سوم یا بالاتر رسیده است، فایل آن در اختیار سودجویان قرار می‌گیرد گاهی این کتاب‌ها با قیمت بسیار پایین یا حتی بالا به دست دانشجو یا مخاطب می‌رسانند، به طوری که قیمت کتاب کپی شده بیشتر از کتاب اصلی می‌شود ولی چون خریداران آگاهی ندارند، برای یک کتاب بدون کیفیت مبلغ بالایی پرداخت می‌کنند که البته منابع این موضوع هنوز مشخص نشده است، در این زمینه بعد از چاپ، از روی کتاب اسکن می‌کنند و سپس آن را در قالب فایل PDF در فضاهای مجازی به صورت رایگان قرار می‌گیرد.
وی تاکید کرد: این اقدام اغلب در کانال‌های تلگرام اتفاق می‌افتد و مدیر کانال برای جذب حداکثری اعضا، قسمتی را به کتاب اختصاص می‌دهد و در کنار آن کارهای دیگری مثل تبلیغات انجام می‌دهد و کسب درآمد می‌کند.
ماموریت کارگروه
کتاب‌های زیادی از ناشران امروز در معرض این آسیب بزرگ فرهنگی قرار دارند و ناشران زیادی از این موضوع صدمه خورده‌اند، میرجلالی در این زمینه گفت: کتاب ناشران از شمارگان چند هزار نسخه به 200 نسخه رسیده است و کپی‌های غیرقانونی در حجم‌های بالا موجب شد که تعاملاتی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته باشیم که به امضای تفاهم‌نامه‌ای میان اتحادیه ناشران و کتابفروشان و این وزارتخانه منجر شد.
وی افزود: به دنبال تفاهم‌نامه اتحادیه ناشران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمستان سال 95، مجری کارگروه اتحادیه ناشران و کتابفروشان شد و پنج نفر از اعضای پیشکسوت حوزه نشر و توزیع و افرادی که در حوزه قاچاق کتاب تجربیاتی داشتند، به عضویت کارگروه در آمدند. کارگروه صیانت شامل تعدادی از اعضای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان است که هر دو هفته یکبار جلسه آن در اتحادیه برگزار می‌شود و در آن مشکلات و اسنادی که به دبیرخانه می‌رسد رصد می‌شود و به مسیر قانونی و دستگاه قضا می‌سپارد.
میرجلالی با اشاره به اقدامات اخیر این کارگروه، توضیح داد: در این کارگروه اکنون سه پرونده در حال پیگیری قانونی است و تعدادی شکایت درباره انتشار کتاب در گروه‌های مجازی نیز مطرح است که از طریق ساماندهی محتوای فضای مجازی پیگیری می‌کنیم و در تماس با سایت‌ها و کانال‌‌ها از مدیران کانال ها می‌خواهیم فایل کتاب‌ها برداشته شود.
دبیر کارگروه صیانت از حقوق ناشران، مولفان و مترجمان تاکید در این کارگروه اکنون سه پرونده در حال پیگیری قانونی است و تعدادی شکایت درباره انتشار کتاب در گروه‌های مجازی نیز مطرح است که از طریق ساماندهی محتوای فضای مجازی پیگیری می‌کنیم کرد: بعد از شکل‌گیری کارگروه، اقدامات مختلفی برای ساماندهی اجزای آن انجام دادیم و بالاخره از تابستان سال 96 منابع خود مثل دستگاه قضا، نیروی انتظامی، دفترخانه و وکیل را به مجموعه کارگروه صیانت وارد کردیم اما بعد از طرح شکایت مراحل اداری حدود شش تا هفت ماه طول می‌کشد تا به نتیجه برسد.
ناشران پیشقدم شوند
میرجلالی در بخش دیگر سخنانش با بیان اینکه آمار تخلف در این حوزه بسیار بالا است، گفت: در این موضوع ناشران مقابل دانشگاه تهران بیشترین آسیب‌ها را دیده‌اند و تعدادی از آن‌ها پیگیر کارند اما ناشرانی در تهران هستند که از وجود کارگروه بی‌اطلاع‌اند که می‌توانند به همراه مستندات تخلف شامل، کتاب تخلف شده که مهر کتابفروشی داخل آن باشد، فاکتور ناشر، کتابفروش یا توزیع‌کننده متخلف را به دبیرخانه کارگروه صیانت به اتحادیه بیاورد و پس از تکمیل فرم تا دبیرخانه مسیر قانونی را برای شاکی دنبال می‌کند.
وی افزود: پس از تحویل مستندات ناشران باید به دفترخانه بروند و بعد از اینکه به اتحادیه ناشران و کتابفروشان وکالت داد، از آن پس اتحادیه کار قانونی را دنبال می‌کند و هزینه‌های مسائل قضایی از کارگروه صیانت پرداخته می‌شود و یکی از دلایل تفاهم‌نامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان این بود که در بخش دادرسی یک کتاب 10 هزارتومانی تخلف شده بود اما باید میلیون‌ها تومان هزینه پیگیری قانونی پرداخت می‌کرد.
به گفته میرجلالی، پرداخت این هزینه‌ها اکنون مرتفع شده است و با پرداخت هزینه‌ای معادل 100 هزار تومان برای حق ثبت و وکالت به دفترخانه، دیگر نیازی به پرداخت هیچ هزینه‌ای نیست و هزینه وکیل پرونده، تمبر باطل کردن و دیگر موارد دادرسی همه توسط کارگروه پرداخت می‌شود.
دبیر با پرداخت هزینه‌ای معادل 100 هزار تومان برای حق ثبت و وکالت به دفترخانه، دیگر نیازی به پرداخت هیچ هزینه‌ای نیست و هزینه وکیل پرونده، تمبر باطل کردن و دیگر موارد دادرسی همه توسط کارگروه پرداخت می‌شود کارگروه صیانت از حقوق ناشران، مولفان و مترجمان یادآور شد: ناشران باید به این موضوع دقت کنند که طولانی بودن کار دست ما نیست و پرونده‌های حقوقی نیازمند پیگیری و صبوری است و کارگروه در این زمینه پیگیر است.
وی همچنین توجه به اطلاع‌رسانی عموم مردم را یک ضرورت دانست و گفت: برای مردم بسیار مهم است و مردم بدانند که کتاب‌ها را از منابع و کتابفروشی‌های معتبر خریداری کنند، اگر مردم بیشترین همکاری را در این زمینه داشته باشند سودجویان سود کمتری می‌برند، به همین دلیل معتقدم که باید اطلاع‌رسانی وسیع در این زمینه باید انجام شود، به عنوان مثال در داخل شناسنامه کتاب نسبت به کتاب‌های کم‌کیفیت و غیراصلی به مردم هشدار بدهیم زیرا این آثار به شخصیت ناشر صدمه می‌زند.
وی ادامه داد: ناشر 30 سال است که کتاب‌های باکیفیت منتشر می‌کند و اما آثار کپی شده، علاوه بر کیفیت نامناسب آثار، هویت ناشر را زیر سوال می‌برد، زیرا وقتی کتاب به دست مخاطب می‌رسد، شاهد اثری ضعیف است که رنگ طرح جلد آن بسیار بی‌کیفیت است و مخاطب بی‌خبر از همه جا بعد از دو بار در دست گرفتن ورق ورق می‌شود و فکر می‌کند که ناشر این کار را کرده است.
میرجلالی با بیان اینکه هر کتاب پراقبال و پرفروشی که در بازار وجود دارد، در معرض کپی غیرقانونی قرار دارد، گفت: کپی‌ها فقط به کتاب‌های دانشگاهی، رمان یا شعر اختصاص ندارد، هر اثر پرفروشی که در سطح کشور توزیع می‌شود حتی در یک هفته در اختیار متخلفان قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به این موضوع که سال گذشته سه مرکز تکثیرغیرقانونی کتاب در تهران شناسایی و پلمپ شدند، تاکید کرد: امسال نیز درحال بررسی و پیگیری مراکز تکثیر هستیم، البته تمرکز ما در استان تهران است، البته هماهنگی‌هایی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اداره کل استان‌ها شده است و کارگره پیگیر است تا در سطح کشور نیز فعالیت‌‌های خود را گسترش دهند.