رضا حیدری: هوشنگ امیر احمدی را می توان اولین ایرانی دانست که در خصوصرابطه ایران و امریکا کار کرده است. استادیار دانشگاه رادکرنز ایالت نیوجرسیامریکاست و تالیفات متعددی در حوزه سیاسی و اقتصادی دارد. به گفته خودش به تمامیدولت های پس از انقلاب مشورت داده و رابطه خوبی با آنها دارد. او رئیسشورای«امریکاییان و ایرانیان» در واشنگتن امریکاست. شورایی که افرادی نامداری درآن عضویت داشته اند و روزگاری «سایروس ونس» وزیر امورخارجه کارتر، رئیس هئیت مدیرهآن بوده اند. سایروس ونس به خاطر حمله نظامی امریکا به ایران و حادثه طبس استعفاکرد و بخشی از خاطرات او با نام «اشتباه بزرگ» توسط مرکز اسناد ترجمه و چاپ شدهاست. در این مصاحبه او به مسئله لابی های ایرانی در امریکا می پردازد. اینکه تلقیاشتباهی از لابی در میان سیاست مداران ما وجود دارد و ما هرگز نمی توانیم لابیقدرتمندی در امریکا داشته باشیم.

او در این مصاحبه از چگونگی شکل گیری «نایاک» سخن به میان می آورد .

امیر احمدی معتقد است که احمدی نژاد شانس خوبی برای ریاست جمهوری و بازگشت بهقدرت دارد و در مورد گردش به راست روحانی هم تفسیر خاص خود را دارد. آن چه که میخوانید، بخش اول مصاحبه تفصیلی خبرنگار نامه با اوست که بیشتر مربوط است به روابطایران و آمریکا و مساله مهمی به نام لابی گری میان این دو کشور که همواره حرف وحدیث خای فراوانی داشته است.

آقای دکتر شما از اولین ایرانیانی هستید که در حوزه رابطه ایران و امریکا بعداز انقلاب فعالیت کرده اید. آیا شما جزوی از لابی ایران در امریکا محسوب می شوید؟

لابی معنای مشخصی در امریکا دارد و به معنی حمایت از یک حکومت و دولت نیست.لابی و لابی گری به این معنی است که گروهی و یا سازمانی پولی را از سایر گروه ها،سازمان و کشورها دریافت می کنند تا در خصوص یک سری از مسائل که به نفع آنهاستفعالیت کنند. برای مثال اگر قرار است که تحریمی علیه ایران تصویب شود، آن گروه سعیمی کند قانون در کنگره تصویب نشود.

ولی اینکه یک گروه و یا فردی طرفدار ایران است و می خواهد رابطه بین دو کشوردرست شود و یا تحریمی اتفاق نیفتد را لابی نمی گویند. چرا که اگر این طور بود تماممردم دنیا لابی بودند.

ما در امریکا لابی نداریم و من هم هیچ وقت لابی نبوده ام. درک بسیار غلطی درخصوص لابی در این کشور وجود دارد و اصلاً معنی آن را هم نمی دانند و فکر می شود،هر کسی که در امریکا از ایران حمایت کند لابی می شود. از طرفی بیشتر کسانی که درخارج هستند به دنبال لابی برای جیب خودشان هستند.

یک لابی در امریکا به نام «نایاک» وجود دارد که تا چند سال پیش دشمن درجه یکایران محسوب می شد و تمام تحریم هایی که وضع شد توسط جوانان ایرانی این لابی صورت گرفت.اینها «لابی من» هایی علیه کشور و سپاه و جمهوری اسلامی بودند و هر کسی هم که بهآنها پول بدهد به همان سمت می روند و آدم های درست حسابی نیستند.

لذا ما لابی به آن معنایی که اسرائیل دارد نداریم و اساساً جمهوری اسلامیاعتقادی به لابی به آن معنا هم ندارد.

نایاک و پایا هوچی گری می کنند

پس شورای امریکاییان و ایرانیان چه کاری انجام میدهد؟

اولین سازمانی که در امریکا به وجود آمد و در خصوص رابطه ایران و امریکا فعالشد و به دنبال آن بود که رابطه ایران و امریکا را درست کند ، مسائل دو کشور رابرای دو طرف توضیح دهد و آنها را قانع کند «شورای امریکائیها و ایرانیان» بود کهتقریباً 30 سال است فعال است.

ما در امریکا دو نوع سازمان داریم. یکنوع سازمان هایی هستند که در آن امریکایی ها و ایرانیان حضور دارند، نوع دیگرایرانیانِ امریکا است. شورای امریکاییها و ایرانیان هرچند اعضای ایرانی دارد اماشورای ایرانیانِ امریکا محسوب نمی شود.

شورای امریکاییها و ایرانیان که حدود30 سال از تاسیس آن می گذرد با آدم های خیلی بزرگی شروع کرد.چند وزیر امورخارجه،سناتورها، شخصیت های خیلی برجسته اقتصادی دور هم جمع شدند و این شورا را تاسیسکردند.

زمانی رئیس هئیت مدیره آن «سایروس ونس» وزیر امورخارجه آقای کارتر بود و الانهم سناتور «بِنِک جانسون» رئیس هئیت مدیره آن است و من هم از همان سال های تاسیس،رئیس شورا بوده ام.

این شورا به هیچ وجه لابی نبوده است و لابی هم نمی کند اما از حقوق مردم ایراندفاع می کند و به دنبال رابطه ای دوستانه بین دو کشور است. لذا ما خودمان را یکسازمان لابی نمی دانیم و از آن هم فرار می کنیم.

لابی گری شغل پولی است و عده ای لابی انجام داده و در مقابل آن پولی دریافت میکنند. از روی عشق و علاقه نیست یک شغل محسوب می شود. لذا من لابی گر نیستم و دوستهم ندارم من را لابی بدانند. من یک استاد دانشگاه هستم و سایر اعضای حاضر در اینشورا هم اساتید دانشگاه، سفرا و وزرا سابق هستند.

این شورا در سال 2000 خانم «آلبرایت» را دعوت کرد و ایشان در خصوص دخالتامریکا در کودتای علیه دکتر مصدق و دخالت های این کشور در جنگ ایران و عراقعذرخواهی کرد. افراد برجسته زیادی همانندآقای «جان کری» وزیر امورخارجه امریکا و آقای «جو بایدن» معاون آقای اوباما برایآن سخنرانی کردند.

کم کم شورا و انجمن هایی به وجود آمد که ایرانیانِ امریکا محسوب می شوند که بهآنها iranian America council می گویند. یکی از آنها «نایاک» و دیگری«پایا» است. اگر اغراق نکنم تعداد آنها نزدیک به 500 است. برخی از اینها خیلی بزرگو معروف هستند و برخی دیگر هم کوچک و منطقه ای محسوب می شوند. برخی هوچی گرند وبرخی هم با شخصیت هستند. در این میان هم نایاک و هم پایا با هوچی گری و سر و صدابه دنبال آن هستند که خودشان را لابی بدانند و دخالت های این چنینی انجام بدهند.اما این سازمان ها هم هیچگاه سازمان های واقعی لابی برای ایران نبوده اند، مخصوصاًنایاک که سال ها طرفدار تحریم بوده اند. اگر اغراق نکنم اکثرا تحریم های مربوط بهسپاه، نایاک در آن فعال بوده است.

نایاک در آمریکا به نفع برجام فعال شد

نایاک چگونه وچه زمانی شکل گرفت؟

نایاک یک گروه جوان ایرانی امریکایی هستند که بعضی از آنها مثل «تریتا پارسی»فکر کنم حتی به ایران هم نیامده باشند. تریتا پارسی اوایل کارمند خودم در شورا بودو من او را از سوئد آوردم. اما بعد گفت که من می خواهم بروم و سازمانی ایجاد کنمکه ایرانیان این کشور [امریکا] را دور هم جمع کند.

آن موقع برخی خیلی دوست داشتند که ایرانیان خارج از کشور را جمع کنند و به نفعایران فعالیت کنند. البته من در همان ابتدا هم اعتقاد داشتم این کار خطرناک استچرا که از نظر من بخشی از ایرانیان خارج از کشور مخالف حکومت هستند و بقیه نیز کاری نمی توانند انجام دهند. بنابرایناز ابتدا پروژه اشتباهی بود.

نایاک وقتی آغاز به کار کرد که آقای احمدی نژاد رئیس جمهور شده بود و زمانی کهایشان رئیس جمهور شدند جریان فرق کرد و نیروهای اصلاح طلب و معتدل داخل و خارج درضدیت با دولت وی طرفدار تحریم شدند و مستقیم و غیر مستقیم امریکا را تحریک کردندکه دولت احمدی نژاد را تحریم کند بخصوص بعد از جنش سبز. این مدارکش موجود است وچیز جدیدی محسوب نمی شود.

از طرفی چون امریکا در ضدیت با احمدی نژاد قرار داشت، هر ایرانی که با او وسپاه و... مخالف بود را به تلویزیون و روزنامه ها و کنگره می آورد و هرچه بیشتر بهآنها پر و بال داد. یک دفعه سازمان هایی نظیر نایاک و امثال تریتا پارسی این طرف وآن طرف رفتند و از دولت امریکا(بنیاد ملی دفاع از دموکراسی) کلی پول دریافت کردند؛بهانه آنها هم حقوق بشر بود که مدارک این هم موجود است.

این ماجرا همینطور ادامه پیدا کرد تا اینکه آقای روحانی رئیس جمهور شد. نایاکپس از ریاست جمهوری حسن روحانی و وزارت امورخارجه ظریف، دوباره به این طرف آمدند ودر مسئله برجام خیلی فعال شدند. البته من این را عرض کنم که چون برجام پروژه دولتامریکا بود، به اینها خیلی پر و بال داد و آنها به نفع برجام فعال شدند و در نهایتاین فاجعه را به ایران تحمیل کردند و الان هم خیلی چیزی از آن نمانده است.

شما اینکه برخی مدعی هستند نایاک در مسئله برجام از ایران پولی دریافت کرده راقبول دارید؟

نمی دانم و نمی خواهم در این باره صحبت کنم. به این سوال خود دولت باید پاسخدهد. ولی یک چیزی را می دانم و آن این ست که نایاک بعد از دولت آقای روحانی و مسئلهبرجام سازمان جدیدی به نام nayak action (نایاک در عمل) تاسیس کرد و خودش را به عنوانسازمان لابی ثبت کرد. این حرکتِ غیر معمولی بود که انجام دادند. حتما باید از جاییپشتیبانی شده باشد.

بنابراین صادقانه نمی دانم چرا که اطلاع دقیق ندارم و از طرفی این مسئله خیلیحساس است، چرا که پول گرفتن سازمان های ایرانی خارج از کشور خطر مرگ دارد و آساننیست که به همین سادگی از ایران پول بگیرند.

نایاک تمام هشت سال احمدی نژاد را طرفدار تحریم بود

ما این پتانسیل و توان را داریم که مانند عربستان در امریکا لابی فعالی داشتهباشیم؟

ما پتانسیل عکس آن را داریم. ما تصادفاً پتانسیل لابی ضد ایرانی را داریم.میخواهم یک قاعده کلی را در مورد توفیق و یا عدم توفیق در مورد لابی به شما بگویم.لابی برای کشوری که دوست امریکاست موفق است. مثل اسرائیل و عربستان. شما نمی توانیدبرای کشوری که با امریکا مسئله دارد لابی کنید. شما به هیچ وجه نمی توانید درامریکا به نفع ایران لابی کنید و هر کسی که این را بگوید دروغ گو و شارلاتان است.

اما اگر یک موضوع را خود امریکابخواهد، لابی در آن موفق است. مثل برجام. مثلاً دولت اقای اوباما برجام را به هرقیمتی می خواست و خود کاخ سفید هم لابی می کرد که این توافق صورت بگیرد. در چنینوضعیتی هر کسی که بخواهد برای برجام لابی کند موفق خواهد شد. چرا؟ چون در جهتسیاست روز امریکاست. لذا شما اگر در جهت سیاست روز امریکا لابی کنید موفق خواهیدشد. پس شما نمی توانید برای سایر موضوعات که با سیاست روز امریکا همراه نیست وبرای کشوری که دوست امریکا نیست لابی کنید.

مثلاً نایاک در مسئله برجام ادعا می کرد که موفق است. خب این مسئله را همایران می خواست و هم امریکا به آن مایل بود. چون همه می خواستند موفق بود. امانایاک در سایر مسائل و تحریم هایی که در این 5 ساله و در دوره آقای روحانی و ظریفرخ داد توفیقش صفر و زیر صفر بوده است. پس این یک قاعده کلی است.

از طرف دیگر نایاک در این روزها که مسئله تحریم های سپاه است اصلاً فعال نیست،چرا که اکثرا آنها در قلب خودشان خوشحال هستند. بنابراین یک درک بسیار غلطی درخصوص لابی در کشور وجود دارد. چرا که نه به معنی آن دقت می کنند و نه نگاه دقیقیبه تاریخ سازمان هایی که لابی هستند دارند. متاسفانه ما ایرانی ها خیلی زود تاریخرا فراموش می کنیم. همین نایاک تمام هشت سال احمدی نژاد را طرفدار تحریم بود.

بر اساس توضیحات شما ما نمی توانیم به مراکز رسمی قدرت، مثل کنگره نزدیک شویم،آیا می توانیم افکار عمومی امریکا را با خودمان همراه کنیم؟

جواب خیر است. چرا که اکثر امریکایی ها نظر مثبتی راجع به ایران ندارند.