فاضلی اظهار کرد: یکی از مشکلات کشور نبود شفافیت در داده ها و اطلاعات است، مثلا داده های پایه ای در مورد منابع آبی کشور کافی نیست و این وضعیت این امکان را می دهد که داده ها دستکاری شوند.
وی همچنین گفت: از جمله شرایطی که باعث می شود انسان ها اخلاقی عمل نکنند، زیست دولتی است؛ گاهی با مجموعه ای مواجه می شویم که تصمیمات آنها کاملا سیاسی و گاهی بر اساس رای گیری است بدون اینکه اخلاق در آن رعایت شود.
مشاور وزیر نیرو به بخش دیگری از اخلاق با عنوان اخلاق در دانش اشاره کرد و گفت: بخشی از رعایت اخلاق هم ناشی از دانستن است یعنی اگر فردی در مورد تصمیمی به دانشی برسد، اخلاق را در آن رعایت خواهد کرد و برعکس آن هم وجود دارد، یعنی ممکن است برخی تصمیم ها از روی نداشتن دانش باشد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال میان گذر دریاچه ارومیه احداث شد و یا مزارع نیشکر در جنوب کشور توسعه یافت که بخشی از آن می تواند ناشی از نبود اگاهی باشد.
وی تاکید کرد: دانش انتظار عمل اخلاقی را ایجاد می کند و ما چون در شرایطی هستیم که نتیجه دانش منتشر نمی شود، این انتظار هم شکل نمی گیرد، در کشورهای پیشرفته می گویند وقتی برای تولید دانش و با انجام پروژه ای از پول دولت استفاده می کنید باید بتوانید نتیجه آن را برای مردم توضیح دهید، اما در کشور ما حتی نتایج ارزیابی های زیست محیطی در اختیار مردم قرار نمی گیرد.
فاضلی گفت: رعایت اخلاق در مسایل ناموسی و خانوادگی همیشه ملکه ذهن افراد است اما اینکه یک معیار محیط زیستی زیر پا گذاشته می شود یا حقوق حیوانات رعایت نمی شود در حیطه اخلاق به حساب نمی آید که باید به این مقوله توجه کرد.
وی افزود: من می گویم سدسازی یک ابزار است، ممکن است سدی خوب و سدی بد باشد، بنابراین مطلق سدسازی یا انتقال آب امری غیراخلاقی نیست اما می توان اخلاقی بودن یا نبودن آن را با نسبت بدیل ها سنجید، یعنی گفته می شود مثلا با مدیریت می توان مشکل کم آبی را برطرف کرد و نیازی به احداث سد یا انتقال آب نیست، در اینجا خوب با بد بودن سد مشخص می شود.
فاضلی تاکید کرد: اگر مسوولیت مدنی در قبال تمام فناوری های نظام حقوقی جایگاه خود را بیابد افراد به عواقب کارهایی که انجام می دهند، پایبند خواهند بود.
وی افزود: وقتی صحبت از انتقال آب ار خزر به سمنان می شود یعنی از ٦ تا ٩ هزار میلیارد تومان پول یا وقتی موضوع انتقال آب عمان به مشهد مطرح می شود، یعنی درباره ١٣ تا ١٤ هزار میلیارد تومان پول صحبت می شود، البته این مبالغ کف هزینه ها است، بنابراین در هر پروژه بزرگی همواره این سوال مطرح است که اگر این میزان پول جای دیگری هزینه شود نتیجه بهتری نخواهد داشت؟
وی افزود: لذا یکی از اخلاقی ترین نکاتی که در پروژه های بزرگ به آن توجه نشده، این است که با آن پول چه کار دیگری می توان انجام داد.
**الزام ارزیابی زیست محیطی پروژه ها
همچنین حسین هاشمی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: در کشور خسارات محیط زیستی در قالب ارزیابی زیست محیطی به درستی انجام نمی شود هر چند بهبودهایی حاصل شد اما به طور کلی چنین مکانیسمی در کشور وجود ندارد.
وی افزود: در ملاحظات اخلاقی می دانیم که دروغ گفتن کار بدی است اما وقتی وارد بحث های فنی می شویم بد بودن دروغ تا این حد شفافیت ندارد، بسیاری از تصمیم ها به کارشناسی و نظر کارشناسان برمی گردد بنابراین داشتن یا نداشتن منافع شخصی در تصمیم گیری بسیار دخیل است، البته اگر اخلاق رعایت نشود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: ملاحظات اخلاقی در بسیاری از قوانین ما به صورت شفاف وحود ندارد، هر نوع فعالیتی که انجام می دهیم چون موجب یک سری دستکاری ها می شود ممکن است با اخلاق ارتباط یابد بنابراین رعایت آن در تمام امور الزامی است.
مرتضی حقوقی کارشناس امور کشاورزی نیز در این مراسم گفت: ایران کشوری خشک و نیمه خشک است ، اگر تهران را مرکز کشور فرض کنیم، به سمت غرب کمی شرایط آب مساعد است اما سمت شرق منابع آبی محدودتر می شود .
وی افزود: نظام سنتی بهره برداری آب در ایران بر اساس این شرایط اقلیمی ایجاد شد که نظام کارامدی بود و بر اساس آن آب به اندازه کافی به مناطق می رسید و اخلاق نیز در آن رعایت می شد.
وی ادامه داد: اما امروزه مساله حاکم در نظام آبی کشور، رعایت اخلاق نیست، در نظام سنتی منابع ابی برپایه اخلاق و فرهنگ تبیین شده بود و به علت محدودیت منابع ابی، قانونمدار بود اما در شبکه های مدرن ابی، نظام ابیاری از روش سنتی خارج و توزیع اب با مشکلات زیادی مواجه شد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال نظام توزیع آب زاینده رود سال های سال بر اساس طومار شیخ بهایی بود و هیچ مشکلی وجود نداشت اما در چند سال اخیر به علت دخالت در این توزیع که شاید نوعی عدم رعایت اخلاق بود، مشکلاتی برای این حوضه ابی ایجاد شد.
وی گفت: همچنین خشک شدن دریاچه ارومیه نتیجه اجرای ١٨ سد روی رودخانه های منتهی به آن است و اکنون می خواهند با هزینه های زیاد مانع خشک شدن کامل آن سوند.
این کارشناس امور کشاورزی تاکید کرد: بی اطلاعی در تصمیم گیری ها و عجول بودن بدون مطالعه در انجام امور، یک امر غیراخلاقی است.
نخستین کنگره بین المللی اخلاق در علوم و فناوری با شعار 'اخلاق برای همه، علم برای توسعه' در ٦ محور مبانی و مبادی اخلاق در علوم و فناوری، اخلاق حرفه ای در علوم و فناوری، اخلاق در مدیریت علوم و فناوری، اخلاق در علوم و فناوری و سیاست عمومی، اخلاق در علوم و فناوری نوین و اخلاق و محیط زیست ١٣ تا ١٦اذر در مرکر همایش های کتابخانه ملی برپا است.
علمی ٩٠١٤
خبرنگار: کیمیا عبدالله پور*انتشار: محتشمی پور
علمي آموزشي
اخلاق
فناوري
وزارت نيرو